عندلیبان را چه پیش آمد؟ هزاران را چه شد؟
یادی از استاد فقید جمشید عندلیبی؛
عمده آلبوم های دهه 60 شجریان، ناظری، صدیق تعریف و رضوی سروستانی ردپای محکمی از نوای نی جمشید عندلیبی دارند. آن خوش سیرت سنندجی در نیمه اول دهه 70 دیگران را هم همراهی کرد و برای افتخاری نیز دو آلبوم ساخت.
گروه فرهنگ و جامعه خبرگزاری علم و فناوری ایرامکس- یاسر مختاری؛ قلم وقتی برای سوگ نچرخد باید آن را شکست، اما مشکل قلم نیست، غم است که او را از حرکت و چرخیدن باز می دارد، غم مرگ بزرگان و خنیاگران غمی است این چنین، چنان سترگ است که واژه خود را می بازد و آوا خود را گم می کند.
نی نوا، یادایام، دل مجنون، باباطاهر، خراسانیات، سرو چمان، پیام نسیم، دستان، دود عود و … همه در یک ساز مشترک بودند، «نی» آنکه مولانا آن را شکوه گر جدایی ها می خواند و حکایت ها از زبان او باز می گفت. خنیاگر همه آنها هم یک نفر بود «جمشید عندلیبی» او که در کودکی آکاردیون دست گرفت، اما نوای نی او را بیقرار ساخت و خود همچون نی شکوه گر زمانه، نی بود که او را از زادگاهش سنندج جدا ساخت و به تهران کشاند و سپس او را به محضر یگانه خنیاگر مکتب اصفهان، کسایی بزرگ کشاند تا نزد او تلمذ کند.
جمشید بود که عندلیب وار از میان شاگرادان کسایی یگانه هزار دستان شد. او که نی نوا را نواخت و «شکوه ها ز دست زمانه» کرد. او که یاد ایام را در گلشن فغان کرد و فهماند «سلسله موی دوست حلقه دام بلاست؛ هرکه در این حلقه نیست فارغ از این ماجرا است» او که «باباطاهر» ساخت و دو بیتی های عارف شوریده همدانی را جاودان کرد، نه جمشید جم که عندلیب عندلیبان نوه عارف سنندجی و خالق نوای جاودانه «بازهوای وطنم»، استاد بزرگ «دف» خلیفه عبدالصمد و پسر عبدلخالق، ممیز خوش نام دارایی کردستان، بود.
هم او بود که با «بم نرم» شروع می کرد، «اوج» می گرفت و با «قیض» و «پس قیض» ناله نی را به گوش همه می رساند. آنکه اهل موسیقی اصیل ایرانی باشد می داند که او که بود، از کجا آمد؟ چگونه یار همراه سلطان آواز ایران شد؟ او که فراز و فرود موسیقی می دانست یار ثابت عارف بود و مشکاتیان، در کنار جلیل برادر بزرگش عضو ثابت مولانا هم بود. عمده آلبوم های دهه شصت شجریان، ناظری، صدیق تعریف و رضوی سروستانی ردپای محکمی از نوای نی جمشید دارند.
آن خوش سیرت سنندجی در نیمه اول دهه هفتاد هم با شجریان بود، در ادامه کم کم دیگران را هم همراهی کرد برای افتخاری دو آلبوم ساخت و چند قطعه و آهنگ بی کلام ساخت. از اواسط دهه 80 آرام آرام گوشه گیر شد و به کنج عزلت رفت در دهه 90، خاموشی گزید. اما نی نواز شهیر با آغاز سده جدید کم کم از کنج عزلت بیرون خزید، دوباره برخی شاگردان قدیمی را جمع کرد تا تکنیک های کاملتری را به آنان آموزش دهد. شاگردان جدیدی را هم به کلاس خود آورد و از ابتدا فراگیری ساز نی را به آنان آموزش داد. قرار بود آلبوم جدیدی بسازد و کتاب ردیف نوازی خود را منتشر کند، اما 15 اسفندماه 1402 اجل به او مهلت نداد.
کار این استاد نی نوازی تنها نواختن، آهنگ ساختن و آموزش نبود، او خود سازنده ساز نی هم بود، نی نوازان می دانند که در زمان بم و اوج، این ساز را نتی کم است و کلیدی برای آن سازه در آن تعبیه نیست. از قدیم هم نوازندگان محدودیت آن را پذیرفته بودند که نمی توان در نی های خود «سی» داشته باشند، اما جمشید هرگز این محدودیت را نپذیرفت در پایین کلید «دو» کلیدی تا «سی» را هم بتوان نواخت. آری استاد جمشید عندلیبی چنین استاد سترگی بود که قلم باید در سوگش خود را ببازد و آوا خود را گم کند.
آیا شما به دنبال کسب اطلاعات بیشتر در مورد "عندلیبان را چه پیش آمد؟ هزاران را چه شد؟ " هستید؟ با کلیک بر روی فرهنگ و هنر، به دنبال مطالب مرتبط با این موضوع هستید؟ با کلیک بر روی دسته بندی های مرتبط، محتواهای دیگری را کشف کنید. همچنین، ممکن است در این دسته بندی، سریال ها، فیلم ها، کتاب ها و مقالات مفیدی نیز برای شما قرار داشته باشند. بنابراین، همین حالا برای کشف دنیای جذاب و گسترده ی محتواهای مرتبط با "عندلیبان را چه پیش آمد؟ هزاران را چه شد؟ "، کلیک کنید.