در ایام نوروز سفر به ابهر را از دست ندهید

ایرامکس/زنجان ابهر یکی از شهرستان های پرجاذبه استان زنجان است که سفر به آن می تواند قطعا اوقات ماندگاری را برای مسافران نوروزی این شهرستان رقم بزند.

در 90 کیلومتری جنوب شرقی استان زنجان، شهرستانی واقع شده است که هر چه از زیبایی هایی آن بگوییم و بنویسم کم است ابهر شهری که دروازه تمدن شمال غرب کشور محسوب می شود که این روزها میزبان مهمانان و گردشگران نورورزی است.

ابهر یکی از استراتژیک ترین شهرستان های استان زنجان در همه حوزه ها محسوب می شود تا جایی که این شهرستان بیش از 40 درصد صنایع استان را در دل خود جای داده است و به جز صنعت نیز در حوزه کشاورزی حرفی برای گفتن دارد تا جایی که از ابهر همواره به عنوان یکی از قطب های اصلی تولید محصولاتی نظیر انگور، کشمش، گردو، لوبیا و گندم و جو یاد می شود.

در کنار جاذبه های گردشگری، حوزه اکوتوریسم نیز طرفداران زیادی در این شهرستان دارد تا جایی که سالانه طبیعت زیبای این منطقه و وجود جاذبه هایی چون آبشار کوله خانه، روستای درسجین، ابهر رود، چشمه علی بلاغی و سد کینه ورس گردشگران زیادی را به این منطقه می کشاند.

از اکوتوریسم که بگذریم، شهرستان ابهر در حوزه گردشگری مذهبی نیز حرف برای گفتن دارد. این شهرستان افتخار میزبانی از امام زادگانی مختلفی نظیر امام زاده اسماعیل، امام زاده زیدالکبیر، امام زاده عبدالخیر، امام زاده کهریز و امام زاده یعقوب را دارد. همچنین مسجد تاریخی قروه که قدیمی ترین مسجد تاریخی استان است و حوزه علمیه علوی هیدج نیز در این شهرستان قرار دارد.

 ابهر و سابقه تاریخی آن

طبق متون قدیمی، ابهر در قدیم اوهر نامیده می شده است و در حال حاضر نیز مردم محلی به آن اَبَر می گویند. نام ابهر از آب + هر تشکیل شده و در زبان تاتی به معنی آب آسیاب است. ریزآبه های ابهررود از قدیم آسیاب های زیادی را به چرخش درآورده که امروز آثار برخی از آن ها باقی است.

از مهم ترین اماکن تاریخی و دیدنی ابهر می توان به بقعه پیر احمد، روستای تاریخی درسجین، مسجد روستای قروه، آبشار کوله خانا، چشمه علی بلاغی، ابهررود، سد کینه ورس، امامزاده زیدالکبیر، تپه صایین قلعه، امام زاده یعقوب و حوزه علمیه علوی هیدج اشاره کرد.

بقعه پیر احمد

بقعه پیر احمد مربوط به سده ششم و هفتم هجری قمری است. این بنا در حاشیه جنوبی شهر ابهر واقع شده و در تاریخ اول ایرامکس 1353 با شماره ثبت 981 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

این بقعه آرامگاه سه تن از بزرگان ابهر است و این بنا بر بقایای خانقاهی متعلق به قرن چهارم هجری ساخته شده است. خانقاه اولیه متعلق به ابوبکر محمد بن عبدالله ابهری متوفی 330 هجری قمری بوده است و بنا به گفته ابوالمعالم فخیم ابهری در جلد دوم از کتاب ابهر جلوه گاه تمدن باستان، سه تن از علما و فقهای برجسته ابهر در این محل مدفون هستند.

 نخستین مدفون شدگان در این آرامگاه ابوبکر محمد بن عبدالله ابهری است که در قرن چهارم هجری می زیسته است. مولانا شیخ شهاب الدین ابهری که در اوایل دوره صفویه می زیسته دومین فردی است که در این محل دفن شده و نفر سوم مولانا قطب الدین احمد ابهری معروف به پیر احمد متوفی 577 هجری است.

این بنا در سال های اخیر و با گسترش شهر به بخشی از شهر ابهر تبدیل شده است. در بین مردم ابهر معروف است که مکان این بقعه با رونق شهر بارها درون شهر قرار گرفته و پس از گذشت آن دوران به بنایی در حاشیه ابهر تبدیل شده است. در حال حاضر این بنا در میان میدانی به همین نام در جنوب ابهر قرار دارد.

«درسجین»؛ روستایی با گویش متفاوت

روستای درسجین ابهر در 13 کیلومتری جنوب شرقی ابهر قرار گرفته و با توجه به اینکه یکی از روستاهای هدف گردشگری استان زنجان است، در طرح هادی، علاوه بر به سازی روستا، همه موارد مربوط به ایجاد زمینه حضور بدون مانع معلولان و سالمندان در آن لحاظ شده است.

روستای درسجین یکی از 76 روستای هدف گردشگری در سطح کشور و دارای جاذبه های توریستی فراوانی است نیز از فرصت های گردشگری شهرستان ابهر به شمار می رود.

آبشار «کوله خانا» آبشاری که زیبایی اش دل می رباید

اگر از جاده ترانزیت به جاده شمالی ابهر خارج و مسیر جاده رشت به سمت روستای مرشون را حدود 22 کیلومتر طی کنید به روستای کوله خانا می رسید، این روستا در سمت چپ جاده در قسمت پایین رودخانه قرار دارد.

خلق طبیعت زیبا با عناصر آب، کوه و انواع درختان انبوه تابلویی زیبا از عظمت و زیبایی خالق هستی را نشان می دهد. مسیر رودخانه و آبشار زیبای آن یکی از جاذبه های گردشگری شهرستان ابهر است.

سد کینه ورس

این سد در فاصله 14 کیلومتری جنوب غربی ابهر و حدود 5 کیلومتری روستای کینه ورس قرار دارد و بر روی شاخه کینه ورس از رودخانه ابهررود که از جنوب به طرف شمال جریان داشته و به دشت تاکستان وارد می شود و این محل با طبیعت زیبایش به یک منطقه تفریحی تبدیل شده است و علاوه بر این شاهد برگزاری اردوهای ورزشی در این منطقه نیز هستیم.

قروه، میزبان قدیمی ترین مسجد استان زنجان

روستای قروه که قدیمی ترین مسجد استان زنجان با قدمت 1025 سال را در خود جای داده و معماری صخره ای دست کند نیز در آن وجود دارد، از دیگر جاذبه های گردشگری ابهر است.

مسجد جامع قروه، یکی از بناهای تاریخی ارزشمند منطقه ابررود است. در قلب روستا مسجد جامع از آثار ارزشمند دوران سلجوقی (قرن پنجم هجری قمری) به شمار می رود که همانند مساجد دوران سلجوقی به سبک چهارطاق ساخته شده است و گنبد بسیار زیبایی بر اضلاع چهارگانه، با چهار فیلپوش استوار است.این مسجد قروه که به مسجد جمعه نیز معروف است در 18 کیلومتری شرق شهرستان ابهر قرار دارد. 

امامزاده زیدالکبیر

امامزاده زیدالکبیر در منتهی الیه شرق شهرستان ابهر در استان زنجان قرار دارد، که به استناد متن کتاب منتقله الطالبین، شجره نامه امامزاده شاهزاده زیدالکبیر به مولای متقیان رسیده است. وی ابوعلی محمد بن احمد بن عبدالله بن دردار بن حسین بن زید شهید بن علی زین العابدین بن حسن بن علی بن ابیطالب (ع) است که از شهر مدینه به شهر ابهر عزیمت کرده است. 

امامزاده زیدالکبیر (ع) نوه برادری حضرت عبدالعظیم شهر ری است. عده ای از علمای انساب من جمله سیدابوالعزّ نسابه، نسب وی را با محمد ساطوره بن احمد بن عبدالله القاضه اشتباه کرده اند که امام فخر رازعابه به این مطلب اشاره دارد.

تپه تاریخی صایین قلعه

تپه تاریخی صایین قلعه، به هزاره اول پیش از میلاد تعلق دارد که با وسعت 40×60 و ارتفاع 4 متر، در داخل محوطه امام زاده یحیی (ع) قرار گرفته است. گمانه های موجود حاکی از این است که وسعت این تپه تاریخی بیشتر از تپه امروزی بوده است. قبرهای موجود در محوطه از زیست انسان ها در این تپه و در سه دوره مشخص در این تپه حکایت دارد. آثار کشف شده از این تپه بر استقرار انسان ها در هزاره اول قبل از میلاد، قرن هشتم هجری قمری و آثار مربوط به دوره های جدیدتر اسلامی گواهی می دهند.

از مکان های گردشگری شهر نیز علاوه بر امامزاده یعقوب، دربند و آبشار خراسانلو در شمال صایین قلعه سلسله کوهایی وجود دارد که دارای طبیعت بسیار جالب و خیره کننده ای می باشند از جمله جاذبه های طبیعی این کوها دربند و اوجاق (مکان زیارتی در کمرکش کوه) و همچنین آبشار در خراسانلو و سد چرگر را می توان برشمرد. همچنین در کوه های شمالی ده ها معدن فعال گرانیت و سنگ آهک وجود دارد.

هیدج؛ شهر عالم پرور زنجان

هیدج یکی از شهرهای ابهر است. این شهر محل تولد حکیم هیدجی (حکیم و فیلسوف) است. زبان مردم این شهر ترکی آذربایجانی با لهجه ای خاص هیدج است.

این شهر دارای ادبا و شاعرانی مانند ملامحمدعلی معروف به حکیم هیدجی، عوضعلی صالحی معروف به رهگذر هیدجی و شاعران دیگر از جمله علی کیانی (کیان)، حمیده صالحی (غریبه)، نعیمه مرسلی (ن.م.رها) است که انجمن شعرای این شهر از قدیمی ترین انجمن های ادبی است. این شهر دارای حوزه علمیه با قدمت بالای یک قرن است، که بزرگانی چون فخیم ابهری، حکیم هیدجی، استاد بلاغت نیا در آن پرورش یافته اند.

در گذشته مردمان آن را «هیه» می گفتند که در آن دروازه و کاروانسرا برای استراحت کاروان بوده است و نام هیدج از هودج یا محمل گرفته شده که در زمان های گذشته برای حمل بزرگان استفاده می شده است؛ قدمت این شهر به زمان های دور برمی گردد ولی از زمانی که دختر شاه خدابنده سلطان محمد خدابنده که مقبره آن در گنبد سلطانیه است، هنگام عبور از آن شهر که آن زمان روستایی دور بوده، دچار بیماری شدیدی شده و بعد از مداوا در همان مکان فوت می کند از آنجا که این منطقه آب و هوایی بسیار مطبوع داشته در همان جا دخترش را دفن و مقبره ای زیبا از سنگ مرمر سفید و کمیاب برایش بنا می کند که در سال 1352 توسط تاراجگران هویت ربوده شد و از آن زمان نام هیدج در بین شهرهای معروف در تاریخ ایران به یاد می ماند.

امامزاده یعقوب صایین قلعه از پر زایرترین امامزاده های زنجان

 امامزاده یعقوب (ع) صایین قلعه یکی از قطب های اصلی گردشگری مذهبی شهرستان ابهر و استان زنجان به شمار می رود. امامزاده ای که در 25 کیلومتری شهر ابهر و 65 کیلومتری زنجان قرار داشته و سالانه پذیرای خیل عظیمی از عاشقان و شیفتگان اهل بیت (ع) برای کسب فیض زیارت است که با توجه به جایگاه بالای این امام زاده در بین مردم منطقه و نقش محوری آن در توسعه صایین قلعه طی سال های اخیر داشته است.

امامزاده یعقوب (ع) صایین قلعه در 3 کیلومتری سمت جنوبی این شهر و در بالای یک تپه طبیعی قرار گرفته است، امامزاده ای که در رابطه با شجره نامه آن حضرت اختلاف نظر وجود دارد؛ به طوری که در کتاب «کنز الانساب» برای امام موسی بن جعفر (ع)، سی و نه فرزند نوشته اند: رضا، حسین، فضل الله، علی، حسن، احمد، محسن، شرادبن، عبدالله، عقیل، طیب، محمد، ناصر، حمزه، محمود، سام، لام، زید النار، یعقوب، جعفر، باقر، الیاس، عباس، نوح، عمران، ادنان، صالح، عون، سالم، سلیم، ذکریا، شعیب، یحیی، اسماعیل، ابراهیم، یوسف، عبیدالله، هارون و عبدالرحمن؛ بنابراین احتمال دارد امامزاده یعقوب (ع) بلافاصله از اولاد موسی بن جعفر باشد و موید این احتمال شجره نامه ایشان است. همچنین بنا بر تحقیق شیخ مفید، امامزاده یعقوب (ع) از اولاد بلافصل امام موسی بن جعفر (ع) است. برخی از افراد، ایشان را از نوادگان حضرت امام جعفر صادق (ع) دانسته اند.

وجود جاذبه های این گونه در گوشه ای از استان قطعا نظر گردشگران به ویژه طبیعت دوستان را با ابهر جلب خواهد کرد.

پایان خبر ایرامکس