شابک مقاله isi کجاست

مقاله ISI شابک ندارد. شابک (ISBN) شناسه استاندارد بین‌المللی کتاب است که برای شناسایی منحصربه‌فرد کتاب‌ها به کار می‌رود. مقالات ISI که در نشریات علمی معتبر نمایه شده‌اند از شناسه‌های متفاوتی مانند DOI برای خود مقاله و ISSN (یا شاپا) برای نشریه‌ای که در آن منتشر شده‌اند استفاده می‌کنند. این شناسه‌ها ابزارهای کلیدی برای مدیریت دسترسی و استناد به محتوای علمی در دنیای دیجیتال و چاپی هستند.

در دنیای انتشارات علمی شناسه‌های استاندارد نقش حیاتی در سازماندهی ردیابی و دسترسی به انواع محتوا دارند. این شناسه‌ها که هر کدام برای نوع خاصی از انتشار طراحی شده‌اند امکان تمایز دقیق بین کتاب‌ها نشریات ادواری و مقالات منفرد را فراهم می‌آورند. درک تفاوت میان این شناسه‌ها به‌ویژه در زمینه مقالات علمی معتبر مانند مقالات ISI برای پژوهشگران دانشجویان و تمامی علاقه‌مندان به حوزه نشر آکادمیک ضروری است. این مقاله به بررسی عمیق این شناسه‌ها تفاوت‌های آن‌ها و محل کاربرد هر یک می‌پردازد تا ابهامات رایج در این زمینه را برطرف سازد.

شابک چیست معرفی ISBN

شابک که مخفف عبارت International Standard Book Number است یک شناسه عددی منحصربه‌فرد است که به هر کتاب و محصولات مرتبط با کتاب اختصاص داده می‌شود. هدف اصلی از ایجاد شابک در دهه ۱۹۶۰ میلادی تسهیل فرآیندهای سفارش توزیع و مدیریت موجودی کتاب‌ها در سطح بین‌المللی بود. این سیستم جایگزین سیستم‌های شماره‌گذاری داخلی ناشران شد و یک استاندارد جهانی برای شناسایی تک‌تک عناوین کتاب ارائه کرد. از سال ۲۰۰۷ شابک از ۱۰ رقم به ۱۳ رقم افزایش یافت که این تغییر عمدتاً برای افزایش ظرفیت شماره‌گذاری و هماهنگی با سیستم شماره‌گذاری کالاهای تجاری (EAN-13) صورت گرفت. شابک ۱۳ رقمی معمولاً با پیشوند ۹۷۸ یا ۹۷۹ آغاز می‌شود و شامل بخش‌هایی برای شناسایی گروه ثبت‌کننده (کشور یا منطقه زبانی) ناشر عنوان خاص کتاب و یک رقم کنترل برای اطمینان از صحت شماره است. هر ویراست یا قالب متفاوتی از یک کتاب (مانند نسخه چاپی نسخه الکترونیکی نسخه صوتی) معمولاً شابک جداگانه خود را دارد. مسئولیت تخصیص شابک بر عهده آژانس‌های ملی شابک در هر کشور است که ناشران از طریق آن‌ها بلوک‌هایی از شماره شابک را دریافت می‌کنند. این شناسه معمولاً در صفحه حقوقی (فیپا) کتاب و همچنین در پشت جلد آن به همراه بارکد چاپ می‌شود و یک ابزار ضروری برای کتابخانه‌ها کتابفروشان و توزیع‌کنندگان در سراسر جهان محسوب می‌شود.

مقاله ISI چیست تعریف Article ISI

اصطلاح “مقاله ISI” به مقاله‌ای اطلاق می‌شود که در یک نشریه علمی منتشر شده و آن نشریه توسط مؤسسه اطلاعات علمی (Institute for Scientific Information) یا ISI سابق که اکنون بخشی از Clarivate Analytics است در یکی از پایگاه‌های اطلاعاتی اصلی آن به‌ویژه در مجموعه هسته وب آو ساینس (Web of Science Core Collection) نمایه شده است. ISI در اواسط قرن بیستم توسط یوجین گارفیلد تأسیس شد و به دلیل ایجاد نمایه‌سازی استنادی و محاسبه ضریب تأثیر (Impact Factor) برای نشریات علمی شناخته می‌شود. نمایه شدن یک نشریه در وب آو ساینس به این معنی است که آن نشریه فرآیندهای ارزیابی دقیقی را از نظر کیفیت محتوا اعتبار علمی نظم در انتشار دسترسی بین‌المللی و فرآیند داوری همتا (Peer Review) گذرانده است. بنابراین مقالاتی که در چنین نشریاتی به چاپ می‌رسند به طور کلی از اعتبار و کیفیت بالایی برخوردار تلقی می‌شوند و دسترسی گسترده‌تری در جامعه علمی پیدا می‌کنند. پایگاه‌های اطلاعاتی وب آو ساینس شامل نمایه‌های مختلفی مانند نمایه استنادی علوم (SCI/SCIE) نمایه استنادی علوم اجتماعی (SSCI) نمایه استنادی هنر و علوم انسانی (AHCI) و نمایه‌های نوظهور منابع استنادی (ESCI) هستند. مقاله ISI در واقع مقاله‌ای است که در یکی از نشریات موجود در این پایگاه‌ها منتشر شده و قابلیت ردیابی استناد و ارزیابی تأثیر علمی را از طریق داده‌های وب آو ساینس دارد. این مقالات ستون فقرات ارتباطات علمی آکادمیک را تشکیل می‌دهند و نقش مهمی در پیشرفت دانش و ارزیابی عملکرد پژوهشگران ایفا می‌کنند.

شناسه‌های مقالات علمی استاندارد

برخلاف کتاب‌ها که با شابک شناسایی می‌شوند مقالات علمی به‌خصوص آن‌هایی که در نشریات ادواری منتشر می‌شوند نیاز به سیستم‌های شناسایی متفاوتی دارند که ماهیت آن‌ها را به‌عنوان بخشی از یک مجموعه بزرگتر و در حال رشد منعکس کند. دو شناسه اصلی که در دنیای انتشارات علمی برای مقالات و نشریات به کار می‌روند شناسه شیء دیجیتال (DOI) و شناسه استاندارد بین‌المللی پیایندها (ISSN) هستند. این شناسه‌ها برای حل چالش‌های مرتبط با دسترسی پایداری و مدیریت محتوای علمی در محیط‌های چاپی و به‌ویژه دیجیتال طراحی شده‌اند. شناسه DOI برای شناسایی پایدار و منحصربه‌فرد یک شیء دیجیتال خاص مانند یک مقاله ژورنالی یک فصل کتاب آنلاین یا یک مجموعه داده به کار می‌رود. هدف اصلی آن ارائه یک لینک دائمی است که حتی اگر محل قرارگیری فایل تغییر کند همچنان به محتوای مورد نظر اشاره کند. از سوی دیگر شناسه ISSN برای شناسایی منحصربه‌فرد یک نشریه پیایند مانند یک مجله یک روزنامه یا یک مجموعه همایش که به‌صورت منظم منتشر می‌شود استفاده می‌شود. این شناسه کل سری انتشارات را صرف‌نظر از ناشر یا محل انتشار آن مشخص می‌کند. این دو شناسه با همکاری یکدیگر به سازماندهی دقیق‌تر دانش کمک کرده و فرآیندهای استناد نمایه‌سازی در پایگاه‌های اطلاعاتی و دسترسی به مقالات را برای پژوهشگران و کتابداران در سراسر جهان تسهیل می‌بخشند. درک کاربرد و تفاوت این شناسه‌ها برای پیمایش در دنیای انتشارات علمی امری ضروری است.

شناسه DOI چیست

شناسه شیء دیجیتال یا DOI (Digital Object Identifier) یک شناسه استاندارد بین‌المللی است که برای شناسایی پایدار و منحصربه‌فرد اشیاء دیجیتال به کار می‌رود. اصلی‌ترین کاربرد DOI در دنیای انتشارات علمی شناسایی مقالات ژورنالی فصل‌های کتاب آنلاین گزارش‌ها پایان‌نامه‌ها و مجموعه‌های داده است. مزیت اصلی DOI در “پایداری” آن است؛ به این معنی که برخلاف آدرس‌های اینترنتی (URL) که ممکن است تغییر کنند DOI به خود شیء دیجیتال اشاره دارد و یک لینک پایدار به آن ارائه می‌دهد. سیستم DOI توسط بنیاد بین‌المللی DOI (IDF) مدیریت می‌شود اما تخصیص و ثبت DOI توسط آژانس‌های ثبت‌کننده مانند Crossref (برای انتشارات علمی) DataCite (برای مجموعه‌های داده) و Medra (برای محتوای چندرسانه‌ای) انجام می‌شود. ناشران عضو این آژانس‌ها DOI‌ها را برای محتوای خود ایجاد و ثبت می‌کنند. فرمت DOI معمولاً شامل دو بخش اصلی است که با یک خط مورب (/) از هم جدا می‌شوند: یک پیشوند که ناشر یا ثبت‌کننده را مشخص می‌کند (اغلب با “10.” شروع می‌شود) و یک پسوند که توسط ناشر برای شناسایی منحصربه‌فرد شیء خاص (مانند مقاله) تعیین می‌شود. هنگامی که یک کاربر DOI را در وب‌سایت dx.doi.org یا doi.org وارد می‌کند سیستم DOI آن را به آدرس اینترنتی فعلی شیء مربوطه هدایت می‌کند و دسترسی به محتوا را تضمین می‌کند. DOI به ابزاری ضروری برای استناد دقیق و ردیابی تأثیر مقالات در محیط آنلاین تبدیل شده است.

شناسه ISSN یا شاپا چیست

شناسه استاندارد بین‌المللی پیایندها یا ISSN (International Standard Serial Number) یک کد عددی منحصربه‌فرد هشت‌رقمی است که برای شناسایی نشریات پیایند به کار می‌رود. پیایندها شامل مجلات روزنامه‌ها سالنامه‌ها مجموعه‌های همایش که به‌صورت منظم منتشر می‌شوند و سایر انتشاراتی هستند که به‌صورت متوالی و بدون تاریخ پایان از پیش تعیین‌شده منتشر می‌شوند. هدف اصلی ISSN شناسایی منحصربه‌فرد یک عنوان پیایند خاص است فارغ از اینکه توسط چه ناشری در کجا و به چه زبانی منتشر می‌شود. این شناسه برای کتابخانه‌ها ناشران توزیع‌کنندگان و خدمات چکیده‌نویسی و نمایه‌سازی (مانند وب آو ساینس) ابزاری حیاتی برای مدیریت سفارش فهرست‌نویسی و جستجوی نشریات پیایند است. سیستم ISSN توسط شبکه بین‌المللی ISSN مدیریت می‌شود که شامل یک مرکز بین‌المللی در پاریس و مراکز ملی در کشورهای مختلف است. مراکز ملی ISSN مسئول تخصیص ISSN به نشریات منتشر شده در قلمرو خود هستند. فرمت ISSN شامل هفت رقم داده و یک رقم کنترل است که معمولاً به‌صورت دو گروه چهار رقمی با خط فاصله (XXXX-XXXX) نمایش داده می‌شود. نکته مهم این است که ISSN یک عنوان نشریه را شناسایی می‌کند نه یک شماره خاص از آن نشریه یا یک مقاله منفرد درون آن. همچنین نسخه‌های مختلف یک نشریه (مانند نسخه چاپی و نسخه الکترونیکی) معمولاً ISSN‌های جداگانه دارند (p-ISSN و e-ISSN). در ایران معادل فارسی یا اصطلاح رایج برای ISSN “شاپا” است که مخفف “شماره استاندارد بین‌المللی پیایندها” می‌باشد و به همان شناسه ISSN اشاره دارد.

تفاوت شابک با DOI

تفاوت اصلی میان شابک (ISBN) و DOI (Digital Object Identifier) در نوع محتوایی است که هر یک شناسایی می‌کنند و هدف اصلی از کاربرد آن‌هاست. شابک به طور انحصاری برای شناسایی کتاب‌ها و محصولات مرتبط با کتاب (مانند کتاب‌های الکترونیکی کتاب‌های صوتی و گاهی مجموعه‌های همایش که به شکل کتاب منتشر می‌شوند) به کار می‌رود. این شناسه هر ویراست و قالب یک کتاب را به‌صورت منحصربه‌فرد مشخص می‌کند و عمدتاً برای مدیریت فرآیندهای تجاری و کتابخانه‌ای مرتبط با کتاب‌ها طراحی شده است. از سوی دیگر DOI برای شناسایی پایدار اشیاء دیجیتال به‌ویژه مقالات علمی منتشر شده در نشریات مجموعه‌های داده گزارش‌های فنی و سایر محتوای آنلاین به کار می‌رود. هدف اصلی DOI فراهم کردن یک لینک پایدار به محتوای دیجیتال است که حتی با تغییر آدرس اینترنتی اصلی قابلیت دسترسی به آن حفظ شود. در حالی که شابک یک شناسه برای یک “محصول” فیزیکی یا دیجیتال “کتاب” است DOI یک شناسه برای یک “شیء” دیجیتال “محتوایی” است که می‌تواند بخشی از یک مجموعه بزرگتر (مانند یک مقاله در یک شماره از یک مجله) باشد. بنابراین یک مقاله علمی که در یک مجله منتشر می‌شود ممکن است DOI داشته باشد اما هرگز شابک نخواهد داشت زیرا شابک مختص کتاب‌هاست. جدول زیر به مقایسه این دو شناسه می‌پردازد:

ویژگی	شابک (ISBN)	DOI (Digital Object Identifier)
نوع محتوا	کتاب‌ها و محصولات کتاب‌مانند	اشیاء دیجیتال (مقالات مجموعه‌داده‌ها گزارش‌ها)
هدف اصلی	شناسایی برای تجارت کتاب و مدیریت کتابخانه‌ای	شناسایی پایدار و لینک‌دهی دائمی به محتوای آنلاین
قالب	۱۳ رقم (۹۷۸/۹۷۹-X-XXX-XXXX-X)	پیشوند (اغلب با 10.) + پسوند (10.xxxx/yyyy)
پایداری لینک	مستقیماً لینک‌پذیر نیست (شناسه محصول است)	شناسه پایدار با قابلیت حل شدن به URL کنونی
محیط اصلی	چاپی و دیجیتال (برای کتاب‌ها)	عمدتاً دیجیتال
نمونه کاربرد	شناسایی یک رمان کتاب درسی کتاب مرجع	شناسایی یک مقاله ژورنالی یک مجموعه داده پژوهشی

تفاوت شابک با ISSN

تفاوت‌های اساسی بین شابک (ISBN) و ISSN (International Standard Serial Number) در نوع انتشاراتی است که هر یک شناسایی می‌کنند. شابک برای شناسایی کتاب‌ها و انتشارات غیرپیایند (monographs) به کار می‌رود. یک کتاب یک واحد کامل است که معمولاً در یک یا چند جلد منتشر می‌شود و تاریخ پایان مشخصی دارد. هر ویراست و قالب از یک کتاب شابک منحصربه‌فرد خود را دارد. هدف اصلی شابک تسهیل مدیریت و تجارت کتاب‌هاست. در مقابل ISSN برای شناسایی نشریات پیایند (serials) استفاده می‌شود. پیایندها انتشاراتی هستند که در فواصل زمانی منظم یا نامنظم منتشر می‌شوند و انتظار می‌رود انتشار آن‌ها به‌طور نامحدود ادامه یابد مانند مجلات روزنامه‌ها و سالنامه‌ها. ISSN کل عنوان نشریه پیایند را شناسایی می‌کند نه شماره‌های منفرد آن یا مقالات درون آن. این شناسه برای سازماندهی فهرست‌نویسی و مدیریت مجموعه‌های پیایند در کتابخانه‌ها و پایگاه‌های اطلاعاتی طراحی شده است. یک تفاوت کلیدی دیگر این است که شابک یک “محصول” (کتاب) را شناسایی می‌کند در حالی که ISSN یک “عنوان” یا “سری” انتشارات را مشخص می‌کند. بنابراین یک مجله علمی ISSN دارد اما شماره‌های منفرد آن مجله یا مقالات درون آن ISSN ندارند (مقالات ممکن است DOI داشته باشند). گاهی اوقات مجموعه‌های همایش که به‌صورت پیاپی و با عنوان ثابت منتشر می‌شوند هم ISSN برای کل مجموعه و هم شابک برای هر جلد خاص (در صورتی که هر جلد به‌عنوان یک کتاب مجزا در نظر گرفته شود) دریافت می‌کنند اما این یک استثناست و قاعده کلی این است که کتاب‌ها شابک دارند و نشریات پیایند (مانند مجلات) ISSN دارند و هرگز شابک ندارند.

ویژگی	شابک (ISBN)	ISSN (International Standard Serial Number)
نوع انتشارات	کتاب‌ها (انتشارات غیرپیایند)	نشریات پیایند (مجله روزنامه سالنامه)
شناسایی	یک عنوان و ویراست خاص از کتاب	یک عنوان نشریه پیایند (کل سری)
هدف اصلی	تجارت کتاب مدیریت موجودی و فهرست‌نویسی کتاب	مدیریت فهرست‌نویسی و اشتراک نشریات پیایند
قالب	۱۳ رقم (۹۷۸/۹۷۹-X-XXX-XXXX-X)	۸ رقم (XXXX-XXXX)
پایداری	برای یک ویراست مشخص کتاب	برای عنوان نشریه (مادامی که عنوان تغییر نکند)
محل کاربرد	کتابفروشی‌ها کتابخانه‌ها ناشران (برای کتاب)	کتابخانه‌ها خدمات اشتراک ناشران (برای نشریات)

محل استفاده شابک

شابک (ISBN) به طور انحصاری در فرآیندهای مرتبط با انتشار توزیع و مدیریت کتاب‌ها به کار می‌رود. این شناسه برای هر کتاب یا محصولی که ماهیت کتاب‌مانند دارد مانند کتاب‌های چاپی کتاب‌های الکترونیکی (e-books) کتاب‌های صوتی نرم‌افزارهای آموزشی که به شکل کتاب عرضه می‌شوند و گاهی مجموعه‌های همایش یا گزارش‌هایی که به صورت یک واحد کامل و غیرپیایند منتشر می‌شوند اختصاص داده می‌شود. ناشران از شابک برای شناسایی محصولات خود در فهرست‌ها سفارش‌ها و فاکتورها استفاده می‌کنند. کتابفروشان از آن برای ردیابی موجودی فروش و سفارش مجدد کتاب‌ها بهره می‌برند. کتابخانه‌ها از شابک به‌عنوان یک عنصر کلیدی در فرآیند فهرست‌نویسی و سازماندهی مجموعه‌های کتاب خود استفاده می‌کنند تا هر عنوان را به‌صورت دقیق و منحصربه‌فرد شناسایی کنند. همچنین آژانس‌های اطلاعات کتاب‌شناختی و پایگاه‌های اطلاعاتی کتاب از شابک برای نمایه‌سازی و ارائه اطلاعات جامع درباره کتاب‌ها استفاده می‌کنند. محل فیزیکی درج شابک در یک کتاب چاپی معمولاً در صفحه حقوقی (صفحه اطلاعات نشر یا فیپا) پشت صفحه عنوان و همچنین در پشت جلد کتاب به همراه بارکد مربوطه است. در مورد کتاب‌های الکترونیکی شابک معمولاً در اطلاعات متادیتای فایل و در صفحه عنوان یا اطلاعات کپی‌رایت نمایش داده می‌شود. مهم است تأکید شود که شابک برای شناسایی مقالات علمی منتشر شده در مجلات (از جمله مقالات ISI) شماره‌های منفرد مجلات یا خود مجلات (که ISSN دارند) استفاده نمی‌شود. کاربرد شابک محدود به انتشاراتی با ماهیت “کتاب” یا “غیرپیایند” است.

شناسه‌های اصلی مقالات ISI

مقالات ISI همانطور که پیشتر اشاره شد مقالاتی هستند که در نشریات نمایه شده در مجموعه هسته وب آو ساینس (Web of Science Core Collection) منتشر می‌شوند. این مقالات برخلاف کتاب‌ها شابک (ISBN) ندارند. شناسه‌های اصلی که برای شناسایی و مدیریت مقالات ISI و نشریات حاوی آن‌ها به کار می‌روند شامل DOI (Digital Object Identifier) برای خود مقاله و ISSN (International Standard Serial Number) برای نشریه‌ای است که مقاله در آن منتشر شده است. DOI مهم‌ترین و رایج‌ترین شناسه برای یک مقاله علمی منفرد در محیط دیجیتال است. هر مقاله ISI که توسط ناشری با سیستم DOI ثبت شده باشد یک DOI منحصربه‌فرد دریافت می‌کند که امکان دسترسی پایدار به آن را فراهم می‌کند و ابزاری کلیدی برای استناد و ردیابی تأثیر مقاله است. ISSN نیز شناسه نشریه‌ای است که مقاله در آن منتشر شده است. این شناسه کل سری نشریه را شناسایی می‌کند و برای مدیریت اشتراک‌ها فهرست‌نویسی نشریه در کتابخانه‌ها و پایگاه‌های اطلاعاتی و شناسایی نشریه در فرآیندهای نمایه‌سازی وب آو ساینس ضروری است. بنابراین برای شناسایی یک مقاله ISI معمولاً به DOI آن مقاله و همچنین اطلاعات نشریه شامل ISSN عنوان نشریه سال جلد و شماره آن نیاز است. در پایگاه اطلاعاتی وب آو ساینس نیز هر مقاله ممکن است یک شناسه منحصر به فرد داخلی (Accession Number) داشته باشد که برای ردیابی آن در داخل پایگاه به کار می‌رود اما DOI و ISSN شناسه‌های استاندارد بین‌المللی هستند که کاربرد گسترده‌تری فراتر از یک پایگاه اطلاعاتی خاص دارند.

نحوه یافتن DOI مقاله

یافتن DOI یک مقاله علمی معمولاً فرآیند ساده‌ای است به‌خصوص برای مقالات جدیدتر که به صورت آنلاین منتشر شده‌اند. رایج‌ترین محل برای پیدا کردن DOI خود فایل PDF مقاله است. ناشران معمولاً DOI را در قسمت بالای صفحه اول مقاله نزدیک عنوان و اطلاعات نویسندگان یا در پاورقی صفحه اول یا هر صفحه دیگر درج می‌کنند. فرمت DOI معمولاً با “doi:” یا “https://doi.org/” شروع می‌شود و به دنبال آن پیشوند و پسوند منحصربه‌فرد مقاله قرار می‌گیرد مانند “https://doi.org/10.1016/j.iheduc.2020.100745”. علاوه بر فایل PDF DOI معمولاً در صفحه وب مقاله در وب‌سایت ناشر نیز نمایش داده می‌شود. این شناسه معمولاً در صفحه چکیده (Abstract) مقاله در بخش اطلاعات مقاله یا متادیتا قابل مشاهده است. پایگاه‌های اطلاعاتی علمی معتبر مانند وب آو ساینس اسکوپوس پاب‌مد و گوگل اسکالر نیز در صفحه مربوط به هر مقاله DOI آن را نمایش می‌دهند. با جستجوی عنوان مقاله یا نام نویسندگان در این پایگاه‌ها می‌توان به صفحه مقاله دسترسی پیدا کرد و DOI آن را مشاهده کرد. اگر DOI مقاله را پیدا کردید می‌توانید آن را در وب‌سایت doi.org وارد کنید تا مستقیماً به صفحه مقاله در وب‌سایت ناشر هدایت شوید. توجه داشته باشید که همه مقالات به‌خصوص مقالات بسیار قدیمی‌تر یا آن‌هایی که در نشریاتی منتشر شده‌اند که عضو آژانس‌های ثبت DOI نبوده‌اند ممکن است DOI نداشته باشند.

نحوه یافتن ISSN نشریه

یافتن ISSN یک نشریه پیایند مانند یک مجله علمی نیز معمولاً آسان است. رایج‌ترین محل برای یافتن ISSN خود نسخه چاپی نشریه است. ISSN معمولاً در جلد رویی نشریه در صفحه عنوان در صفحه اطلاعات نشر (masthead) یا در صفحه حقوقی (copyright page) درج می‌شود. گاهی اوقات ISSN در فهرست مندرجات (Table of Contents) یا در صفحات اولیه نشریه نیز قابل مشاهده است. برای نسخه‌های الکترونیکی نشریات ISSN معمولاً در وب‌سایت رسمی نشریه نمایش داده می‌شود. این شناسه اغلب در صفحه اصلی (homepage) نشریه در بخش “درباره نشریه” (About Us) یا در بخش اطلاعات مربوط به اشتراک یا تماس قرار دارد. بسیاری از نشریات هم ISSN نسخه چاپی (p-ISSN) و هم ISSN نسخه الکترونیکی (e-ISSN) را دارند که هر دو باید در وب‌سایت نشریه ذکر شده باشند. علاوه بر این می‌توانید ISSN یک نشریه را با جستجو در پایگاه‌های اطلاعاتی معتبر پیدا کنید. وب آو ساینس اسکوپوس و پایگاه اطلاعاتی مرکز بین‌المللی ISSN (ISSN International Centre) ابزارهایی برای جستجو و یافتن ISSN نشریات مختلف بر اساس عنوان ناشر یا سایر اطلاعات هستند. کتابخانه‌های دانشگاهی نیز معمولاً کاتالوگ‌های آنلاین دارند که اطلاعات کتاب‌شناختی نشریات از جمله ISSN آن‌ها را در بر می‌گیرند. با استفاده از این روش‌ها می‌توان به راحتی ISSN هر نشریه پیایند مورد نظر را پیدا کرد.

ISI یا Web of Science

رابطه بین ISI و Web of Science موضوعی است که گاهی باعث سردرگمی می‌شود. ISI در اصل مخفف Institute for Scientific Information بود مؤسسه‌ای که توسط یوجین گارفیلد در سال ۱۹۶۰ تأسیس شد. این مؤسسه پیشگام در زمینه نمایه‌سازی استنادی و تحلیل استنادی بود و پایگاه‌های اطلاعاتی معروفی مانند Science Citation Index (SCI) را ایجاد کرد. در طول سالیان ISI چندین بار دست به دست شد و مالکیت آن تغییر کرد. امروزه نام تجاری ISI و پایگاه‌های اطلاعاتی آن بخشی از شرکت Clarivate Analytics هستند. وب آو ساینس (Web of Science) در واقع نام پلتفرم و مجموعه پایگاه‌های اطلاعاتی است که توسط ISI سابق توسعه یافته‌اند و اکنون توسط Clarivate Analytics مدیریت می‌شوند. مجموعه هسته وب آو ساینس (Web of Science Core Collection) شامل نمایه‌های اصلی استنادی مانند SCI Expanded (SCIE), Social Sciences Citation Index (SSCI), Arts & Humanities Citation Index (AHCI), Conference Proceedings Citation Index و Emerging Sources Citation Index (ESCI) است. بنابراین وقتی از “ISI” در زمینه انتشارات علمی صحبت می‌شود معمولاً منظور نشریات یا مقالاتی هستند که در مجموعه هسته وب آو ساینس نمایه شده‌اند. عبارت “مجله ISI” یا “مقاله ISI” یک اصطلاح رایج و شناخته شده در جامعه علمی است اگرچه نام رسمی پایگاه داده اکنون وب آو ساینس است. Clarivate Analytics همچنان از نام ISI به عنوان بخشی از برند خود (مثلاً در گزارش‌های استنادی نشریات یا JCR) استفاده می‌کند اما پلتفرم اصلی دسترسی به داده‌ها “Web of Science” نام دارد. در نتیجه ISI نام مؤسسه‌ای است که سیستم نمایه‌سازی استنادی را بنیان نهاد و وب آو ساینس نام پلتفرم و مجموعه پایگاه‌های اطلاعاتی است که این سیستم را پیاده‌سازی و ارائه می‌دهند.

خلاصه‌ای از تفاوت شابک و شناسه‌های مقاله

برای جمع‌بندی تفاوت‌های کلیدی میان شابک (ISBN) شناسه شیء دیجیتال (DOI) و شناسه استاندارد بین‌المللی پیایندها (ISSN/شاپا) می‌توان گفت که هر یک برای نوع خاصی از محتوا و با هدف متفاوتی طراحی شده‌اند. شابک منحصراً برای شناسایی کتاب‌ها و انتشارات غیرپیایند به کار می‌رود و هدف اصلی آن تسهیل فرآیندهای تجاری و کتابخانه‌ای مرتبط با کتاب است. DOI برای شناسایی پایدار اشیاء دیجیتال مانند مقالات علمی مجموعه‌های داده و گزارش‌های فنی استفاده می‌شود و امکان لینک‌دهی دائمی به محتوای آنلاین را فراهم می‌کند. ISSN برای شناسایی نشریات پیایند مانند مجلات و روزنامه‌ها به کار می‌رود و کل عنوان سری انتشارات را مشخص می‌کند. مقالات علمی به‌خصوص مقالات ISI هرگز شابک ندارند. آن‌ها با DOI خود (برای شناسایی مقاله منفرد) و ISSN نشریه‌ای که در آن منتشر شده‌اند شناسایی می‌شوند. درک این تفاوت‌ها برای پژوهشگران و کاربران اطلاعات علمی ضروری است تا بتوانند به درستی به منابع استناد کرده آن‌ها را جستجو کنند و به آن‌ها دسترسی یابند. شابک برای کتاب‌ها ISSN برای مجلات و DOI برای مقالات (و سایر اشیاء دیجیتال)؛ این سه شناسه ستون فقرات سیستم‌های شناسایی در دنیای نشر علمی و تجاری هستند.

مقاله ISI شابک دارد یا ندارد؟

خیر مقاله ISI شابک ندارد. شابک (ISBN) مختص کتاب‌ها و انتشارات غیرپیایند است. مقالات ISI در نشریات علمی منتشر می‌شوند و با شناسه‌های دیگری مانند DOI و ISSN نشریه مادر شناسایی می‌گردند.

شاپا همان شابک است؟

خیر شاپا همان شابک نیست. شاپا معادل فارسی ISSN (شناسه استاندارد بین‌المللی پیایندها) است و برای شناسایی نشریات پیایند مانند مجلات به کار می‌رود در حالی که شابک (ISBN) برای شناسایی کتاب‌هاست.

DOI با شابک چه تفاوتی دارد؟

DOI برای شناسایی پایدار اشیاء دیجیتال مانند مقالات علمی استفاده می‌شود و امکان لینک‌دهی دائمی را فراهم می‌کند در حالی که شابک برای شناسایی کتاب‌ها و انتشارات غیرپیایند به کار می‌رود و یک شناسه محصول است.

DOI مقاله کجاست؟

DOI مقاله معمولاً در صفحه اول فایل PDF مقاله در صفحه چکیده مقاله در وب‌سایت ناشر یا در صفحه مقاله در پایگاه‌های اطلاعاتی علمی مانند وب آو ساینس و اسکوپوس قابل مشاهده است.

ISSN مجله کجاست؟

ISSN مجله معمولاً در جلد رویی یا داخلی نسخه چاپی مجله در صفحه اطلاعات نشر یا در وب‌سایت رسمی مجله (معمولاً در صفحه اصلی یا بخش “درباره ما”) یافت می‌شود.

آیا هر مقاله‌ای DOI دارد؟

خیر همه مقالات DOI ندارند. تخصیص DOI نیازمند ثبت آن توسط ناشر از طریق آژانس‌های مربوطه (مانند Crossref) است. مقالات قدیمی‌تر یا مقالات منتشر شده در نشریاتی که سیستم DOI را پیاده‌سازی نکرده‌اند ممکن است فاقد DOI باشند.

آیا هر مجله‌ای ISSN دارد؟

تقریباً همه نشریات پیایند معتبر از جمله مجلات علمی ISSN دارند. داشتن ISSN یک استاندارد بین‌المللی برای شناسایی نشریات پیایند است و برای نمایه‌سازی در پایگاه‌های اطلاعاتی و مدیریت کتابخانه‌ای ضروری است.

چگونه شابک یک کتاب را پیدا کنیم؟

شابک یک کتاب معمولاً در صفحه حقوقی (فیپا) پشت صفحه عنوان یا در پشت جلد کتاب به همراه بارکد مربوطه درج شده است. برای کتاب‌های الکترونیکی شابک در متادیتای فایل یا صفحه اطلاعات کپی‌رایت قابل یافتن است.

آیا همایش‌ها شابک دارند؟

بستگی دارد. اگر مجموعه مقالات یک همایش به صورت یک کتاب یا مجموعه کتاب‌های پیاپی با عنوان ثابت منتشر شود ممکن است هم شابک (برای هر جلد یا کل مجموعه اگر یکپارچه باشد) و هم ISSN (اگر به‌صورت پیاپی منتشر شود) داشته باشد. اما مقالات منفرد ارائه شده در همایش معمولاً DOI دارند.

شناسه شاپا چیست و کجاست؟

شناسه شاپا همان ISSN است و برای شناسایی نشریات پیایند (مجلات روزنامه‌ها و غیره) به کار می‌رود. محل یافتن آن مشابه ISSN است: روی جلد صفحه اطلاعات نشر یا وب‌سایت نشریه.

چگونه بفهمیم یک مجله ISI است؟

برای فهمیدن اینکه یک مجله ISI است (یعنی در مجموعه هسته وب آو ساینس نمایه شده) باید به وب‌سایت رسمی Clarivate Analytics مراجعه کرده و عنوان مجله را در بخش جستجوی Master Journal List این پایگاه بررسی کنید. این معتبرترین روش برای تأیید نمایه بودن یک مجله در وب آو ساینس است.