عجیب ترین منظومه جهان کشف شد

به گزارش ایرامکس مشاهده سیاره ای که نه فقط به دور یک منظومه دوگانه (دارای دو ستاره) بلکه به دور یک منظومه کوتوله قهوه ای دوتایی می چرخد ​​و همچنین در مدار قطبی آنها قرار دارد باورنکردنی و هیجان انگیز است.

دانشمندان شاید عجیب ترین منظومه سیاره ای را که تا به حال دیده شده کشف کرده اند. این منظومه نه تنها دارای اولین «سیاره قطبی» است که کشف شده است به این معنی که در یک مدار جانبی به دو ستارگان خود می چرخد بلکه این سیاره به دور هر دو ستاره می چرخد.

این همه ماجرا نیست. ستاره های این منظومه کوتوله های قهوه ای نیز هستند که بیشتر به عنوان «ستاره های شکست خورده» شناخته می شوند.

به نقل از ایرامکس از زمانی که ستاره شناسان در اواسط دهه ۱۹۹۰ شروع به کشف سیارات فراخورشیدی کردند جهان هایی که به دور ستارگان دیگر می چرخند نشان دادند که جهان در مقایسه با منظومه شمسیِ تا حدودی معمولی ما مکانی بسیار عجیب است.

شکارچیان سیارات فراخورشیدی دنیاهای عجیب و غریبی را پیدا کرده اند که شبیه به هر چیزی که در منظومه شمسی می بینیم نیستند. مثل جهان هایی به قدری سبک که می توان آن ها را با یک پاستیل مقایسه کرد یا جهان هایی که آن قدر داغ هستند که فلز مایع یا شیشه مانند باران در آنها می بارد. حالا هم دنیایی که به طرز عجیبی با زاویه ۹۰ درجه به دور ستاره هایش می چرخد یافته اند.

در حالی که قبلاً سیاره های زیادی را کشف کرده ایم که به دور ستاره های دوتایی می چرخند ستاره شناسان تاکنون هرگز سیاره فراخورشیدی را ندیده بودند که به دور یک جفت دوتایی در زاویه ۹۰ درجه نسبت به صفحه مداری آن ستارگان بچرخد.

این سیاره فراخورشیدی موسوم به «۲M۱۵۱۰ (AB) b» در حدود ۱۲۰ سال نوری از ما در صورت فلکی ترازو(Libra) قرار دارد.

دانشمندان پیش از این سرنخ هایی را دیده بودند که سیارات می توانند در مدارهای قطبی اطراف ستارگان دوتایی وجود داشته باشند. به عنوان مثال قرص های پیش سیاره ای تشکیل دهنده سیاره را در اطراف ستاره های دوقلو پیدا کردند. با این حال این اولین شواهد محکم از چنین منظومه ای کاملاً شکل گرفته است.

توماس بایکرافت(Thomas Baycroft) سرپرست تیم تحقیقاتی از دانشگاه بیرمنگام در بیانیه ای گفت: من به ویژه از اینکه در کشف شواهد معتبر دال بر وجود این پیکربندی مشارکت می کنم هیجان زده هستم.

این منظومه حتی عجیب تر هم می شود زیرا ستاره های میزبان این سیاره فراخورشیدی موسوم به «۲M۱۵۱۰ (AB)» و «۲M۱۵۱۰ C» کوتوله های قهوه ای هستند.

کوتوله های قهوه ای اجرام ستاره ای هستند که نام مستعار آنها «ستاره های شکست خورده» است زیرا اگرچه از ابرهای در حال فروپاشی گاز و غبار مانند ستارگان استاندارد متولد شده اند اما نمی توانند به اندازه کافی ماده جمع آوری کنند تا به جرم مورد نیاز برای شروع همجوشی هیدروژن به هلیوم در هسته هایشان (فرآیندی که یک ستاره را تعریف می کند) برسند.

حدود ۷۵ درصد از ستارگان با جرم حدود ۱۰ برابر خورشید به صورت دوتایی قرار دارند و حدود ۵۰ درصد از ستارگان خورشیدمانند یک شریک دارند.

کوتوله های قهوه ای با جرمی بین ۰.۰۷۵ تا ۰.۰۱۳ برابر خورشید (یا ۷۵ تا ۱۳ برابر مشتری) در شکل دوتایی بسیار نادر هستند.

علاوه بر این چیزی که به عجیب بودن این منظومه می افزاید است که این تنها دومین جفت کوتوله قهوه ای در حال خورشیدگرفتگی است که تاکنون کشف شده است. این بدان معناست که یکی از کوتوله های قهوه ای بر دیگری سایه می اندازد.

آمائوری ترایود(Amaury Triaud) از دانشگاه بیرمنگام می گوید: سیاره ای که نه فقط به دور یک منظومه دوتایی بلکه به دور یک کوتوله قهوه ای دوتایی می چرخد ​​و همچنین در مدار قطبی آنها قرار دارد بسیار باورنکردنی و هیجان انگیز است.

این تیم این سیاره قطبی عجیب و غریب را در حالی کشف کردند که تلاش می کردند مدار دو کوتوله قهوه ای در این منظومه را با استفاده از ابزار طیف نگار فرابنفش و بصری اِشِل(UVES) متصل به «تلسکوپ بسیار بزرگ»(VLT) که در رصدخانه پارانال قرار دارد درک کنند.

این برنامه رصدی نشان داد که ستارگان شکست خورده تحت تأثیر گرانشی یک سیاره نامرئی هل داده شده و کشیده می شوند. این پویایی عجیب محققان را به این نتیجه رساند که این جهان یک سیاره قطبی با مدار ۹۰ درجه است.

بایکرافت می گوید: ما همه سناریوهای ممکن را بررسی کردیم و تنها سناریو سازگار با داده ها این است که سیاره ای در مدار قطبی این منظومه دوتایی قرار دارد.

ترایود نیز در پایان گفت: این کشف بسیار تصادفی بود به این معنا که مشاهدات ما برای جستجوی چنین سیاره ای یا پیکربندی مداری جمع آوری نشده بود. به این ترتیب شگفتی بزرگی است. به طور کلی فکر می کنم این به ما ستاره شناسان و همچنین به عموم مردم نشان می دهد که در جهان شگفت انگیزی که ما در آن زندگی می کنیم چه چیزهایی ممکن است.

۵۸۵۸