قانون مالیات مهریه تصویب شده یا نه؟ آخرین وضعیت (1403 و 1404)، جزئیات طرح پیشنهادی و معافیت ها

در حال حاضر (تا اواسط مهر ماه سال ۱۴۰۴)، طرح < وstrong>قانون مالیات مهریه هنوز به تصویب نهایی مجلس شورای اسلامی و تأیید شورای نگهبان نرسیده و بنابراین، اجرایی نشده است. هرگونه مالیات بر مهریه تا این تاریخ صرفاً در حد پیش نویس های پیشنهادی و گمانه زنی هاست و هیچ الزام قانونی برای پرداخت آن وجود ندارد.

موضوع < وstrong>مالیات بر مهریه سال هاست که در محافل حقوقی و اجتماعی ایران مطرح می شود و هر از گاهی با انتشار اخباری جدید، موجی از نگرانی و پرسش را در میان زوج های جوان و خانواده ها برمی انگیزد. این دغدغه که «آیا به مهریه مالیات تعلق می گیرد؟» یا «قانون جدید مالیات مهریه از کی اجرا می شود؟» به سوالی پرتکرار تبدیل شده است. بسیاری از افراد به دنبال پاسخی شفاف و مستند در خصوص وضعیت این قانون، جزئیات طرح پیشنهادی و تبعات احتمالی آن بر زندگی مشترک هستند. این ابهامات و سردرگمی ها نیاز به یک منبع اطلاعاتی جامع و به روز را بیش از پیش نمایان می سازد تا خوانندگان بتوانند با درک کامل موضوع، تصمیمات آگاهانه ای بگیرند.

قانون مالیات مهریه چیست و چرا مطرح شد؟

برای درک بهتر بحث < وstrong>مالیات بر مهریه، ابتدا لازم است تعریفی روشن از ماهیت مهریه و مفهوم این مالیات ارائه شود. مهریه، که ریشه ای عمیق در فرهنگ و شرع اسلامی دارد، مالی است که مرد در زمان عقد ازدواج به همسر خود تعهد می کند و زن به محض جاری شدن عقد، مالک آن می شود. این تعهد می تواند به اشکال مختلفی نظیر سکه، پول نقد، ملک، یا سایر اموال باارزش باشد و به عنوان پشتوانه ای مالی و تضمین کننده حقوق زن در طول زندگی مشترک و پس از آن در نظر گرفته می شود.

مفهوم < وstrong>مالیات بر مهریه، به معنای اخذ درصدی از ارزش مهریه تعیین شده توسط دولت است که در صورت تصویب نهایی قانون، در زمان ثبت رسمی ازدواج از زوجین دریافت خواهد شد. این ایده در سال های اخیر به دلایل متعددی مطرح شده است که می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• کاهش مهریه های سنگین و غیرمنطقی: در بسیاری از موارد، مهریه هایی با تعداد سکه های بسیار بالا یا ارزش های غیرواقعی تعیین می شوند که عملاً امکان پرداخت آن ها برای مرد وجود ندارد. این امر منجر به ایجاد یک تعهد صوری و گاهاً ابزاری برای فشار در اختلافات خانوادگی شده است.
• جلوگیری از سوءاستفاده های احتمالی از مهریه: برخی از کارشناسان معتقدند که مهریه های سنگین می توانند در موارد خاصی به ابزاری برای طلاق های صوری یا کسب منافع مالی غیرمتعارف تبدیل شوند که این طرح به دنبال کاهش این نوع سوءاستفاده هاست.
• ایجاد تعادل و شفافیت بیشتر در نهاد خانواده: با وضع مالیات بر مهریه های بالا، انتظار می رود زوجین با دید واقع بینانه تری نسبت به تعیین مهریه اقدام کنند که این امر به نوبه خود می تواند به استحکام خانواده و کاهش فشارهای مالی غیرضروری بر آغاز زندگی مشترک کمک کند.
• کاهش حجم پرونده های قضایی: آمار بالای پرونده های مهریه در دادگاه ها، فشار زیادی بر سیستم قضایی وارد می کند. تصویب چنین قانونی می تواند با کاهش مهریه های سنگین و به تبع آن، کاهش اختلافات حقوقی، به سبک شدن بار دستگاه قضایی منجر شود.

طرح < وstrong>مالیات بر مهریه، سابقه ای طولانی در مجلس و محافل حقوقی ایران دارد و بارها در ادوار مختلف مجلس مطرح و مورد بحث قرار گرفته است. این بحث از جنبه های مختلف اجتماعی، اقتصادی و حقوقی دارای پیچیدگی هایی است که بررسی دقیق تر آن را ضروری می سازد.

وضعیت رسمی قانون مالیات مهریه: تصویب شده یا هنوز در انتظار؟

با وجود گمانه زنی ها و بحث های فراوان در خصوص < وstrong>مالیات مهریه، پاسخ قاطع و به روز این است که این قانون تا اواسط مهر ماه سال ۱۴۰۴ به تصویب نهایی نرسیده و جنبه اجرایی پیدا نکرده است. شنیده ها حاکی از آن است که در برخی دفاتر ازدواج، طرح هایی آزمایشی یا مشاوره هایی در این خصوص ارائه می شود، اما این اقدامات هیچ گونه پشتوانه قانونی لازم الاجرا ندارند و صرفاً در حد ایده های اولیه یا بررسی های موردی هستند.

فرآیند تصویب یک قانون در جمهوری اسلامی ایران مراحل مشخصی دارد که عبارتند از:

1. طرح در مجلس: ابتدا طرح توسط نمایندگان مجلس ارائه می شود.
2. بررسی در کمیسیون های تخصصی: طرح جهت بررسی جزئیات، اصلاحات و رفع ابهامات به کمیسیون های مرتبط (مانند کمیسیون قضایی، فرهنگی یا اقتصادی) ارجاع داده می شود.
3. تصویب در صحن علنی مجلس: پس از بررسی های کمیسیونی، طرح به صحن علنی مجلس می آید و پس از بحث و بررسی توسط نمایندگان، به رأی گذاشته می شود.
4. تأیید شورای نگهبان: در صورت تصویب در مجلس، طرح برای مطابقت با شرع و قانون اساسی به شورای نگهبان ارسال می شود. شورای نگهبان می تواند آن را تأیید کند، رد کند یا برای رفع ایرادات به مجلس بازگرداند.
5. ابلاغ و اجرا: پس از تأیید نهایی توسط شورای نگهبان، قانون توسط رئیس جمهور یا رئیس مجلس ابلاغ شده و وارد مرحله اجرا می شود.

در حال حاضر، طرح < وstrong>مالیات بر مهریه در مرحله بررسی های کمیسیونی قرار دارد و هنوز به مرحله ابلاغ نهایی نرسیده است. این بدان معناست که هیچ زمان مشخصی برای اجرایی شدن آن اعلام نشده و تا زمانی که تمام مراحل قانونی طی نشود، نمی توان از زمان بندی دقیق برای اجرای آن سخن گفت.

ابهامات و شایعات پیرامون < وstrong>قانون مالیات مهریه عمدتاً به دلیل حساسیت موضوع، گستردگی بحث ها در رسانه ها و عدم شفافیت کافی در اطلاع رسانی رسمی است. همین امر موجب سردرگمی افراد و طرح سوالات مکرر در خصوص < وstrong>قانون مالیات مهریه تصویب شده یا نه می شود. لازم است تا زمان تصویب و ابلاغ رسمی، به اخبار غیرمستند توجه نشود و صرفاً به مراجع قانونی و رسمی استناد گردد.

جزئیات طرح پیشنهادی مالیات مهریه (بر اساس پیش نویس های 1404)

اگرچه < وstrong>قانون مالیات مهریه هنوز به تصویب نهایی نرسیده است، اما در پیش نویس های ارائه شده و بحث های کارشناسی، جزئیاتی در خصوص نحوه عملکرد و دامنه شمول این مالیات مطرح شده است که آگاهی از آن ها می تواند دیدگاه روشنی از آینده این طرح ارائه دهد. این جزئیات عمدتاً بر اساس < وstrong>جدول مالیات مهریه ۱۴۰۴ و نرخ های پلکانی مالیاتی طراحی شده اند.

چه کسانی مشمول این قانون خواهند شد؟

بر اساس طرح های پیشنهادی، افرادی که مهریه آن ها از سقف معافیت مشخص شده (که معمولاً به تعداد سکه یا ارزش ریالی معینی اشاره دارد) فراتر رود، مشمول < وstrong>مالیات مهریه خواهند شد. این طرح عمدتاً مهریه های سنگین و غیرمنطقی را هدف قرار داده است و قصد دارد با اعمال مالیات بر آن ها، از تعیین چنین مهریه هایی جلوگیری کند. در مورد شمولیت این قانون بر مهریه های جاری (مهریه هایی که قبلاً تعیین و ثبت شده اند) یا صرفاً مهریه های آتی، بحث های کارشناسی متعددی وجود دارد، اما پیش نویس ها بیشتر بر مهریه هایی که از تاریخ اجرای قانون به بعد ثبت می شوند، تمرکز دارند.

سقف معافیت از مالیات مهریه و نرخ های پلکانی

یکی از مهمترین بخش های طرح پیشنهادی، تعیین < وstrong>معافیت مالیات مهریه و نرخ های پلکانی برای مهریه های بالاتر از آن سقف است. هدف از این کار، حمایت از مهریه های معقول و عادلانه و در عین حال، ایجاد بازدارندگی برای مهریه های بسیار سنگین است. جدول زیر، نرخ های پیشنهادی بر اساس تعداد سکه را که در پیش نویس های سال ۱۴۰۴ مطرح شده است، نشان می دهد:

ردیف	مقدار مهریه (تعداد سکه)	میزان مالیات بر مهریه (نرخ پیشنهادی)
1	تا سقف 14 سکه طلا	معاف از مالیات
2	15 تا 100 سکه طلا	1.1٪ از ارزش کل مهریه
3	101 تا 200 سکه طلا	2٪ از ارزش کل مهریه
4	بیشتر از 200 سکه طلا	15٪ از ارزش کل مهریه

این نرخ ها نشان می دهد که هرچه تعداد سکه های مهریه بیشتر باشد، درصد مالیات تعلق گرفته نیز افزایش می یابد تا از این طریق، زوجین به سمت تعیین مهریه های متعادل تر سوق داده شوند.

نحوه محاسبه مالیات مهریه (با ذکر مثال)

برای محاسبه < وstrong>مالیات مهریه، ابتدا باید ارزش ریالی کل مهریه (بر اساس قیمت روز سکه یا سایر اموال) مشخص شود و سپس با توجه به نرخ پلکانی مربوطه، مالیات محاسبه گردد. فرمول کلی محاسبه مالیات به شرح زیر است:

مالیات مهریه = نرخ مالیات × ارزش کل مهریه

مثال کاربردی:
فرض کنید مهریه تعیین شده ۱۸۰ سکه طلا باشد و قیمت هر سکه در زمان ثبت عقد ۷۰ میلیون تومان در نظر گرفته شود (این رقم صرفاً برای مثال است).

1. محاسبه ارزش کل مهریه: ۱۸۰ سکه × ۷۰,۰۰۰,۰۰۰ تومان/سکه = ۱۲,۶۰۰,۰۰۰,۰۰۰ تومان (دوازده میلیارد و ششصد میلیون تومان)
2. تعیین نرخ مالیات: با توجه به جدول بالا، مهریه ۱۸۰ سکه ای در بازه «۱۰۱ تا ۲۰۰ سکه» قرار می گیرد، بنابراین نرخ مالیات پیشنهادی ۲٪ خواهد بود.
3. محاسبه میزان مالیات: ۲٪ × ۱۲,۶۰۰,۰۰۰,۰۰۰ تومان = ۲۵۲,۰۰۰,۰۰۰ تومان (دویست و پنجاه و دو میلیون تومان)

بنابراین، در این مثال فرضی، مبلغ ۲۵۲ میلیون تومان به عنوان < وstrong>مالیات مهریه باید پرداخت شود.

وضعیت مهریه نقدی یا ملکی

پیش نویس < وstrong>قانون مالیات مهریه نه تنها سکه، بلکه سایر انواع مهریه را نیز شامل می شود. برای مهریه نقدی، ارزش آن مستقیماً در محاسبه مالیات وارد می شود. در مورد مهریه ملکی یا سایر اموال (مانند طلا، ارز، خودرو و …)، ارزش ریالی آن ها بر اساس قیمت کارشناسی روز محاسبه شده و سپس مشمول نرخ های مالیاتی پلکانی خواهد شد. به عنوان مثال، اگر مهریه یک واحد آپارتمان با ارزش کارشناسی ۳۰ میلیارد تومان باشد، مالیات آن بر اساس نرخ مربوط به مهریه های بسیار بالا (۱۵٪ در مثال جدول بالا) محاسبه می شود که می تواند مبلغ قابل توجهی باشد. البته، ممکن است مهریه ملکی، علاوه بر این مالیات، مشمول < وstrong>مالیات نقل و انتقال دارایی نیز بشود که قوانین خاص خود را دارد.

معافیت ها و استثناهای مهم در طرح مالیات مهریه

هدف از طرح < وstrong>مالیات مهریه، تعدیل مهریه های سنگین و غیرمنطقی است، نه تحمیل بار مالی بر تمامی زوجین. به همین دلیل، در پیش نویس های این قانون، معافیت ها و استثناهایی در نظر گرفته شده است تا حقوق افراد با شرایط مختلف رعایت شود. آگاهی از این معافیت ها برای زوجین و خانواده ها از اهمیت بالایی برخوردار است.

مهریه های معاف

همانطور که در < وstrong>جدول مالیات مهریه پیشنهادی اشاره شد، مهریه هایی که تا سقف معین (که معمولاً ۱۴ سکه طلا یا معادل ریالی آن است) تعیین می شوند، از پرداخت < وstrong>مالیات بر مهریه معاف هستند. این بخش از قانون با هدف حمایت از مهریه های متعارف و منطقی طراحی شده است تا زوجین در آغاز زندگی مشترک با فشار مالی اضافی مواجه نشوند. تعیین این سقف معافیت، نشان دهنده رویکرد قانون گذار در تمایز قائل شدن بین مهریه های متعارف و مهریه های بسیار سنگین است.

مهریه عندالاستطاعه

مهریه عندالاستطاعه نوعی از مهریه است که پرداخت آن از سوی مرد، مشروط به توانایی مالی اوست. در طرح پیشنهادی < وstrong>مالیات مهریه، این نوع مهریه ها نیز مورد توجه قرار گرفته اند. منطق حکم می کند که اگر مهریه عندالاستطاعه باشد، مالیات بر آن نیز باید مشروط به زمان مطالبه و توانایی پرداخت باشد، زیرا تا زمانی که مرد استطاعت پرداخت را نداشته باشد، عملاً تعهد مالی او محقق نشده است. بنابراین، انتظار می رود مهریه عندالاستطاعه تا زمان مطالبه و احراز توانایی پرداخت، از شمول مالیات خارج باشد یا دارای شرایط مالیاتی خاصی باشد. این رویکرد به معنای حمایت از فلسفه اصلی مهریه عندالاستطاعه و جلوگیری از تحمیل مالیات بر تعهدی است که هنوز قطعی نشده است.

مهریه های ثبت شده قبل از تصویب قانون

یکی از مهمترین سوالات برای افرادی که قبلاً ازدواج کرده اند، این است که آیا < وstrong>قانون جدید مالیات مهریه، در صورت تصویب، بر مهریه های ثبت شده قبل از تاریخ اجرای آن نیز تأثیر می گذارد؟ در حقوق ایران، قوانین معمولاً عطف به ماسبق نمی شوند؛ یعنی اثری بر وقایع و تعهداتی که پیش از تصویب قانون رخ داده اند، ندارند. بر همین اساس، انتظار می رود که < وstrong>مالیات مهریه، در صورت تصویب نهایی، صرفاً بر مهریه هایی اعمال شود که از تاریخ مشخص شده برای اجرای قانون به بعد در دفاتر رسمی ثبت می گردند. این رویکرد به منظور حفظ ثبات حقوقی و جلوگیری از تزلزل در تعهدات قانونی گذشته ضروری است و افراد نباید نگران تأثیر این قانون بر مهریه هایی باشند که سال ها پیش به صورت رسمی ثبت شده اند.

سایر معافیت های احتمالی

در پیش نویس های آتی یا در مراحل بررسی دقیق تر، ممکن است معافیت های دیگری نیز در نظر گرفته شود. این معافیت ها می توانند شامل شرایط خاص اجتماعی، اقتصادی یا خانوادگی باشند که هدف آن ها، جلوگیری از تحمیل بار مالی غیرمنصفانه بر زوجین در شرایط ویژه است. به عنوان مثال، ممکن است برای زوجینی که دارای شرایط مالی بسیار محدودی هستند یا ازدواج های خاص (مانند ازدواج مجدد پس از فوت همسر)، تمهیدات ویژه ای در نظر گرفته شود. البته، این موارد هنوز در حد گمانه زنی هستند و برای تأیید آن ها باید منتظر جزئیات دقیق قانون نهایی ماند.

تفاوت مالیات مهریه با مالیات سکه و هزینه های ثبتی ازدواج

در میان بحث های مربوط به < وstrong>مالیات مهریه، گاهی اوقات ابهاماتی بین این طرح پیشنهادی و سایر هزینه های مالیاتی یا ثبتی مرتبط با ازدواج و دارایی ها ایجاد می شود. روشن ساختن این تفاوت ها برای مخاطبان ضروری است تا بتوانند درک درستی از ماهیت هر یک داشته باشند.

مالیات بر مهریه (طرح پیشنهادی)

این مالیات، همانطور که پیش تر توضیح داده شد، مالیاتی است که در صورت تصویب نهایی، بر ارزش خود مهریه (به عنوان یک تعهد مالی در عقد) در زمان ثبت ازدواج اعمال خواهد شد. این مالیات قرار است با هدف کنترل مهریه های سنگین و غیرمنطقی و بر اساس نرخ های پلکانی دریافت شود. مسئولیت پرداخت آن در زمان ثبت عقد و قبل از صدور سند ازدواج، بر عهده زوجین خواهد بود.

مالیات بر خرید و فروش سکه

این نوع مالیات کاملاً متفاوت از < وstrong>مالیات مهریه است. < وstrong>مالیات بر سکه، بر درآمد حاصل از خرید و فروش سکه در بازار اعمال می شود و ربطی به ماهیت مهریه به عنوان یک تعهد زناشویی ندارد. این مالیات، نوعی < وstrong>مالیات بر درآمد است که توسط بانک مرکزی و سازمان امور مالیاتی کشور برای افرادی که در معاملات سکه فعالیت می کنند یا تعداد مشخصی سکه خریداری می کنند، تعیین می گردد. به عبارت دیگر، اگر فردی سکه های مهریه خود را به فروش برساند و از این راه درآمدی کسب کند، ممکن است مشمول < وstrong>مالیات بر خرید و فروش سکه شود، اما این امر ارتباطی به زمان ثبت مهریه و تعهد اولیه ندارد.

هزینه های ثبت ازدواج

این هزینه ها نیز مقوله ای کاملاً جداگانه از < وstrong>مالیات مهریه هستند. هزینه های ثبت ازدواج مبالغی است که زوجین بابت خدماتی نظیر ثبت رسمی ازدواج در دفترخانه ها، صدور سند ازدواج، و سایر خدمات اداری و ثبتی مرتبط با عقد پرداخت می کنند. این هزینه ها شامل حق التحریر دفترخانه، هزینه های دفتری، و عوارض مربوطه است و در هر ازدواجی، فارغ از میزان مهریه، پرداخت می شود. این مبالغ، جزو مالیات محسوب نمی شوند و فقط به عنوان هزینه خدمات دریافت می گردند.

اهمیت تمایز

دانستن این تفاوت ها برای مخاطبان از این جهت ضروری است که از هرگونه سردرگمی جلوگیری کرده و افراد را قادر می سازد تا در تصمیم گیری های مالی و حقوقی خود دقت کافی را داشته باشند. طرح < وstrong>مالیات مهریه، پدیده ای جدید است که در صورت تصویب، یک بعد مالیاتی جدید به نهاد ازدواج اضافه خواهد کرد، در حالی که < وstrong>مالیات بر خرید و فروش سکه و هزینه های ثبت ازدواج، قوانین و مقررات از پیش موجودی هستند که با اهداف و سازوکارهای متفاوتی عمل می کنند.

چه کسی باید مالیات مهریه را پرداخت کند و زمان پرداخت آن

یکی از مهمترین پرسش ها در خصوص طرح < وstrong>مالیات مهریه، این است که در صورت تصویب، مسئولیت پرداخت آن بر عهده چه کسی خواهد بود و در چه زمانی باید این مبلغ پرداخت شود؟ بررسی پیش نویس ها و نظرات کارشناسی در این زمینه، اطلاعاتی را در اختیار ما قرار می دهد که می تواند به روشن شدن این موضوع کمک کند.

مسئولیت پرداخت مالیات مهریه

بر اساس پیش نویس های ارائه شده، < وstrong>مالیات مهریه هنگام ثبت رسمی عقد محاسبه شده و مسئولیت پرداخت آن بر عهده طرفین (زوجین) خواهد بود. با این حال، معمولاً اینگونه در نظر گرفته می شود که سهم بیشتری از این مالیات به عهده زوج (مرد) باشد، چرا که مهریه تعهد مالی است که او بر عهده می گیرد. این رویکرد به معنای تقسیم مسئولیت بین زن و مرد در قبال بار مالی ناشی از تعیین مهریه سنگین است، اما با توجه به اینکه مهریه تعهد مالی مرد است، منطقی است که بخش عمده آن بر دوش زوج قرار گیرد.

این سیاستگذاری با هدف ایجاد حس مسئولیت مشترک در تعیین مهریه و جلوگیری از تعیین مهریه هایی که فقط جنبه تشریفاتی دارند و مرد توان پرداخت آن را ندارد، صورت می گیرد. با این حال، جزئیات دقیق سهم هر یک از زوجین در قانون نهایی مشخص خواهد شد و ممکن است توافقات داخلی بین زوجین در این زمینه نیز مورد نظر قرار گیرد.

زمان پرداخت مالیات مهریه

پیش بینی می شود که زمان پرداخت < وstrong>مالیات مهریه، در صورت تصویب قانون، همزمان با ثبت عقد در دفاتر ازدواج باشد. به عبارت دیگر، زوجین پیش از آنکه سند ازدواج خود را دریافت کنند و به طور رسمی ازدواجشان ثبت شود، باید مالیات تعیین شده را پرداخت نمایند. این زمان بندی به منظور اطمینان از وصول مالیات و جلوگیری از مشکلات اجرایی در آینده در نظر گرفته شده است.

پرداخت مالیات در زمان ثبت عقد، این امکان را به دفترخانه ها می دهد که از رعایت قوانین مربوط به < وstrong>مالیات مهریه اطمینان حاصل کنند. این روال شبیه به پرداخت سایر هزینه های ثبتی ازدواج است که در همان زمان انجام می شود. بنابراین، زوج های جوانی که در شرف ازدواج هستند و قصد تعیین مهریه دارند، در صورت اجرایی شدن این قانون، باید مبلغ مالیات مربوط به مهریه خود را نیز در محاسبات و برنامه ریزی های مالی ازدواج خود لحاظ کنند.

این رویکرد، < وstrong>قانون مالیات مهریه را به ابزاری برای تأثیرگذاری مستقیم بر تصمیم گیری زوجین در مورد میزان مهریه تبدیل می کند. با علم به اینکه هر مهریه بالای سقف معافیت، بار مالیاتی خواهد داشت که در همان ابتدای زندگی مشترک باید پرداخت شود، زوجین احتمالاً با دقت و واقع گرایی بیشتری به تعیین میزان مهریه خواهند پرداخت. این شفافیت در زمان و مسئولیت پرداخت، به کاهش ابهامات و سردرگمی های بعدی نیز کمک شایانی خواهد کرد.

مزایا و انتقادات پیرامون طرح مالیات بر مهریه

طرح < وstrong>مالیات بر مهریه، همانند هر طرح قانونی دیگری که بر نهاد خانواده و اقتصاد جامعه تأثیرگذار است، با موافقت ها و مخالفت های بسیاری روبرو شده است. درک دیدگاه های مختلف به ما کمک می کند تا ابعاد پیچیده این موضوع را بهتر بشناسیم و به درستی به این پرسش پاسخ دهیم که < وstrong>قانون مالیات مهریه تصویب شده یا نه و چرا اینقدر بحث برانگیز است.

مزایای احتمالی (از دیدگاه موافقان طرح)

موافقان طرح < وstrong>مالیات مهریه، بر این باورند که تصویب آن می تواند مزایای قابل توجهی برای جامعه و نهاد خانواده به همراه داشته باشد:

• عدالت اجتماعی و اقتصادی: با کاهش مهریه های غیرواقعی و نجومی، نوعی عدالت در روابط مالی زوجین و همچنین در سطح جامعه برقرار می شود. این امر از تحمیل بارهای مالی سنگین و غیرقابل جبران بر مردان جلوگیری می کند.
• کاهش اختلافات خانوادگی و سوءاستفاده ها: مهریه های سنگین گاهی اوقات به ابزاری برای فشار، تهدید و حتی سوءاستفاده در اختلافات زناشویی تبدیل می شوند. وضع مالیات می تواند این انگیزه ها را کاهش داده و به کاهش آمار طلاق های با انگیزه مالی کمک کند.
• حمایت از مردان و کاهش آمار زندانیان مهریه: تعداد زیادی از مردان به دلیل عدم توانایی در پرداخت مهریه های سنگین، راهی زندان می شوند. این قانون می تواند با تشویق به تعیین مهریه های معقول، از بروز چنین مشکلاتی پیشگیری کرده و از حقوق مردان نیز حمایت کند.
• شفافیت مالی در فرآیند ازدواج: مالیات بر مهریه، زوجین را وادار می کند تا با دید واقع بینانه تری به تعهدات مالی خود نگاه کنند و در همان ابتدای زندگی مشترک، با شفافیت بیشتری در مورد مسائل مالی تصمیم گیری کنند.
• کاهش حجم پرونده های قضایی: با تعدیل مهریه ها، انتظار می رود تعداد پرونده های مهریه در دادگاه های خانواده کاهش یابد که این امر به نفع سیستم قضایی و تسریع رسیدگی به سایر پرونده ها خواهد بود.

انتقادات احتمالی (از دیدگاه مخالفان طرح)

در مقابل، منتقدان طرح < وstrong>مالیات مهریه نگرانی هایی را مطرح می کنند که لازم است به آن ها توجه شود:

• تحمیل هزینه اضافی و فشار مالی بر زوجین در آغاز زندگی مشترک: منتقدان معتقدند که در شرایط فعلی اقتصادی، اضافه شدن یک بار مالیاتی جدید در ابتدای زندگی مشترک، فشار مضاعفی بر زوجین وارد می کند و ممکن است مانع از ازدواج جوانان شود.
• احتمال افزایش مهریه های غیررسمی یا پنهانی: برخی بر این باورند که برای فرار از پرداخت مالیات، زوجین ممکن است به سمت تعیین مهریه های غیررسمی یا خارج از سند ازدواج روی بیاورند که این امر به تضعیف جایگاه قانونی مهریه و ایجاد مشکلات آتی منجر خواهد شد.
• تضعیف جایگاه مهریه به عنوان پشتوانه مالی زن: مهریه در فرهنگ ایرانی و شرع اسلام، به عنوان یک پشتوانه مالی برای زن تلقی می شود. اعمال مالیات ممکن است این جایگاه را تضعیف کرده و از ارزش و اهمیت آن بکاهد.
• پیچیده تر شدن فرآیند ثبت ازدواج: افزودن یک مرحله مالیاتی جدید به فرآیند ثبت ازدواج، ممکن است باعث طولانی تر شدن و پیچیدگی های اداری بیشتر در دفاتر رسمی شود.
• عدم تضمین موفقیت طرح: برخی نیز معتقدند که این طرح به تنهایی قادر به حل ریشه ای مشکلات مهریه و ازدواج نیست و صرفاً به ایجاد موانع جدید منجر می شود، در حالی که مسائل اصلی ریشه های عمیق تری دارند که نیازمند راهکارهای فرهنگی و اجتماعی گسترده تری هستند.

این مزایا و معایب نشان می دهد که < وstrong>قانون مالیات مهریه موضوعی چندوجهی است و تصمیم گیری نهایی در مورد آن، نیازمند در نظر گرفتن تمام جوانب و تأثیرات احتمالی بر زندگی مردم و نهاد خانواده است.

سوالات متداول کاربران (FAQ)

در ادامه به برخی از پرتکرارترین سوالات کاربران در خصوص < وstrong>مالیات مهریه پاسخ داده می شود تا ابهامات موجود برطرف شود.

آیا مهریه در حال حاضر (1403 و 1404) مالیات دارد؟

در حال حاضر (تا اواسط مهر ماه سال 1404)، مهریه از پرداخت مالیات معاف است و هیچ قانونی مبنی بر اخذ مالیات از آن به تصویب نرسیده و اجرایی نشده است.

آیا قانون جدید مهریه تصویب شده است؟

خیر، طرح < وstrong>مالیات بر مهریه هنوز در مراحل بررسی در مجلس شورای اسلامی قرار دارد و به تصویب نهایی و تأیید شورای نگهبان نرسیده است. بنابراین، هنوز قانونی به نام «قانون جدید مهریه» که شامل مالیات بر مهریه باشد، به صورت رسمی وجود ندارد.

اگر مهریه من 50 سکه باشد، باید مالیات بدهم؟

بر اساس پیش نویس طرح < وstrong>مالیات مهریه، مهریه های بین 15 تا 100 سکه مشمول 1.1٪ مالیات خواهند شد. بنابراین، در صورت تصویب نهایی و اجرایی شدن قانون، برای مهریه 50 سکه ای نیز مالیات با نرخ پلکانی محاسبه می شود.

مالیات مهریه را زن می پردازد یا مرد؟

بر اساس پیش نویس ها، مسئولیت پرداخت < وstrong>مالیات مهریه بر عهده هر دو طرف (زوجین) خواهد بود، اما معمولاً با توجه به اینکه مهریه تعهد مالی مرد است، سهم عمده پرداخت با زوج خواهد بود. جزئیات دقیق این سهم در قانون نهایی مشخص می شود.

آیا مهریه طلا یا ارز هم مشمول مالیات می شود؟

بله، پیش نویس طرح < وstrong>مالیات مهریه شامل هر دارایی قابل قیمت گذاری نظیر طلا، ارز، ملک و سایر اموال می شود. ارزش ریالی این دارایی ها در زمان ثبت عقد محاسبه شده و سپس مشمول نرخ های مالیاتی پلکانی خواهد شد.

آیا به محض تصویب قانون، اجرای آن آغاز می شود؟

خیر، پس از تصویب نهایی توسط مجلس و تأیید شورای نگهبان، قانون باید به صورت رسمی ابلاغ و در روزنامه رسمی کشور منتشر شود. معمولاً پس از ابلاغ نیز ممکن است زمان بندی خاصی برای اجرایی شدن آن تعیین شود و بلافاصله اجرا نخواهد شد.

چرا این پرسش که ایا قانون مالیات مهریه تصویب شد این قدر مطرح می شود؟

این پرسش به دلیل اهمیت موضوع مهریه در نهاد خانواده، ابهامات فراوان پیرامون وضعیت حقوقی آن، و انتشار اخبار ضد و نقیض در رسانه ها و فضای مجازی، به شدت مطرح است. حساسیت های اجتماعی و اقتصادی مربوط به این موضوع، عامل اصلی افزایش کنجکاوی و پرسشگری عمومی است.

نتیجه گیری و جمع بندی نهایی

در طول این مقاله به بررسی جامع و دقیق طرح < وstrong>مالیات بر مهریه پرداختیم تا ابهامات پیرامون این موضوع پربحث را شفاف سازی کنیم. نکته کلیدی که باید همواره به خاطر داشت، این است که تا اواسط مهر ماه سال ۱۴۰۴، < وstrong>قانون مالیات مهریه هنوز به تصویب نهایی نرسیده و در حد یک طرح پیشنهادی در مراحل بررسی مجلس شورای اسلامی قرار دارد. بنابراین، تا این تاریخ هیچ گونه مالیاتی بر مهریه تعیین شده و قابل اجرا نیست.

این طرح با هدف ایجاد تعادل در نهاد خانواده، کاهش مهریه های سنگین و غیرمنطقی، جلوگیری از سوءاستفاده ها و کاهش پرونده های قضایی مطرح شده است. در پیش نویس های آن، معافیت هایی برای مهریه های تا سقف ۱۴ سکه در نظر گرفته شده و برای مهریه های بالاتر، نرخ های پلکانی مالیاتی پیشنهاد شده است که مسئولیت پرداخت آن در زمان ثبت عقد بر عهده زوجین خواهد بود. این طرح با وجود مزایای احتمالی، انتقاداتی نیز به همراه دارد که عمدتاً بر نگرانی از تحمیل فشار مالی بر زوجین و تضعیف جایگاه مهریه به عنوان پشتوانه مالی زن تمرکز دارند.

با توجه به اهمیت موضوع و تأثیرات گسترده ای که < وstrong>قانون مالیات مهریه در صورت تصویب می تواند بر زندگی بسیاری از افراد داشته باشد، به تمامی مخاطبان، به ویژه زوج های جوان و کسانی که در شرف ازدواج یا مطالبه مهریه هستند، توصیه می شود که همواره اخبار مربوط به این حوزه را از مراجع رسمی و معتبر دنبال کنند. مشورت با کارشناسان حقوقی و مالی قبل از هرگونه تصمیم گیری در خصوص تعیین مهریه، می تواند به اتخاذ تصمیمات آگاهانه و اجتناب از مشکلات احتمالی در آینده کمک شایانی کند. شفافیت و آگاهی، بهترین راهکار برای مواجهه با چنین مسائل حقوقی و مالی حساسی است.