پوتین و امنیت ملی روسیه؛ واشنگتن و ناتو خطری وجودی برای مسکو

یک رسانه عربی در گزارشی با اشاره به گفت وگوی اخیر پوتین با یک خبرنگار آمریکایی به عناصر امنیت ملی روسیه در مراحل مختلف و تهدیدهای وجودی آمریکا و ناتو برای روسیه پرداخت.

به گزارش ایرامکس، شبکه المیادین در گزارشی نوشت: از سال 1991 واشنگتن به جای استقبال از حسن نیت رهبران روسیه به سرعت زیر وعده های خود زد به ویژه اینکه وعده داده بود که ایتلاف ناتو را از سمت شرق گسترش ندهد اما بعد از آن کشورهای شرق اروپا را یکی پس از دیگری با ناتو ملحق کرد تا جایی که به مرزهای روسیه رسید.

ولادیمیر پوتین، رییس جمهور روسیه در گفت وگوی دو ساعته با تاکر کارلسون، خبرنگار آمریکایی به مسایل مختلفی پرداخت اما مهم ترین قسمت گفت وگو مربوط به امنیت ملی روسیه و مقابله با سلطه آمریکا بود که آن را تهدید می کند.

پوتین در سخنانش که 20 دقیقه اول آن به تاریخچه پیدایش روسیه به عنوان یک کشور اشاره کرد، به عمق روابط روسیه و اوکراین و آنچه که باعث می شود این دو کشور ملتی واحد باشند، اشاره کرد. ناگفته نماند که پوتین به صراحت اعلام کرد اوکراین یک کشور ساختگی است که در زمان جوزف استالین، رهبر شوروی بعد از سال 1922 به وجود آمد. لازم به ذکر است که واژه اوکراین به معنای مناطق پیرامون است و در حقیقت این مساله ثابت می کند که مردم اوکراین مردم روس هستند که در مناطق پیرامون زندگی می کنند.

ولادیمیر پوتین به این مسایل اشاره کرد که اهمیت اوکراین برای امنیت ملی روسیه چیست و دلیل آغاز عملیات نظامی مسکو علیه این کشور در فوریه 2022 را به خبرنگار آمریکایی شرح داد. وی همچنین این بحران را به نیت های خصمانه آمریکا علیه روسیه از زمان فروپاشی اتحاد شوروی ربط داد.

جنگ روسیه و اوکراین

مساله بسیار مهم این است که قبل از اعلام عزم واشنگتن برای ملحق کردن کی یف به ناتو درخواست روسیه برای پیوستن به این ایتلاف با مخالفت رو به رو شد؛ همچنین واشنگتن از چندین کودتا در اوکراین از سال 2004 به بعد حمایت کرد و این امر باعث شد که در سال 2014 یوشچنکو در اوکراین قدرت را در دست بگیرد و بعد از آن نیز ولودیمیر زلنسکی روی کار آمد و این دو بودند که مقابله نظامی با روسیه را شعله ور کردند و هدف اصلی اعلام جنگ علیه منطقه روسی زبان دونباس در شرق اوکراین که در سال 2023 به روسیه ملحق شد ایجاد زمینه حمله به عمق روسیه و تجزیه منابع آن از طرف غرب بود. همین امر باعث شد که مسکو در فوریه 2022 اعلام جنگ کند و این امر در وهله اول منجر به شکست خطرناک ترین طرح غرب شد.

بنابراین در حقیقت روسیه همزمان با اعلام عملیات نظامی ویژه در وضعیت دفاعی در مقابله با یک خطر وجودی بود و این مساله دقیقا شبیه رویدادی بود که در قرن 13 در مقابله با شوالیه های توتونیک، در اوایل قرن هفده در مقابله با ایتلاف لهستان-لیتوانی، در اوایل قرن هجده در مقابله با امپراتوری سوید، در اوایل قرن نوزدهم در مقابله با ناپلیون بناپارت و در نیمه قرن بیستم در مقابله با آدلف هیتلر رخ داد.

لازم به ذکر است که تمامی این نبردها در نزدیکی اوکراین و یاد در داخل خاک آن به سود روسیه به پایان رسید مانند نبرد پلتاوا در سال 1709 در مقابله با سوید یا نبرد کورسک در سال 1943 علیه آلمان نازی.

نکته قابل توجه این است که امنیت ملی روسیه مراحل متعددی را طی کرد تا به این مرحله رسید؛ در عهد امپراتوری روسیه تا اواخر قرن نوزدهم امنیت ملی روسیه بر مساله گسترش منطقه ای، قدرت نظامی و محافظت از مرزها متمرکز بود، این امپراتوری به منظور افزایش نفوذ ژیوپلیتیکی و دسترسی به منابع کلیدی خود به دنبال ایمن سازی و کنترل مناطق استراتژیک در اروپای شرقی، آسیای مرکزی و قفقاز بود. تسلط نظامی یک اولویت اصلی بود و روسیه سرمایه گذاری زیادی برای ایجاد ارتش و نیروی دریایی قوی برای دفاع از سرزمین های وسیع خود و نشان دادن قدرت خود در خارج از کشور انجام داد.

امپراتوری روسیه همچنین برای حفظ ثبات داخلی و تمامیت ارضی، اولویت را به مهار مخالفان داخلی، به ویژه از سوی اقلیت های قومی و جنبش های جدایی طلب داد. علاوه بر این، مفهوم «روسی سازی» برای اسکان جمعیت های غیر روس در داخل مرزهایش را اجرا کرد و این امر منجر به تحکیم سلطه اش بر مناطق متنوع شد. علاوه بر این، امپراتوری روسیه به منظور جلوگیری از تهاجم امپراتوری های رقیب و حفظ موقعیت مطلوب بین المللی به دنبال ایجاد تعادل بین قدرت های اروپا و آسیا بود. این امر اغلب به مانورهای پیچیده دیپلماتیک و درگیری های نظامی برای حفظ منافع و گسترش حوزه نفوذش منجر شد.

لازم به ذکر است که دکترین امنیت ملی روسیه بر پایه محافظت از عمق کشور یعنی مسکو است و روس ها همواره ترس این را دارند که از سمت اوکراین مورد هجوم قرار گیرند زیرا برف و یخبندان موجود در شمال نوعی دیوار عایق طبیعی است و به روس ها احساس امنیت می دهد و آب وهوای نسبتا مناسب در اوکراین و زمین های هموار از سمت قفقاز باعث می شود که هجوم آورندگان بتوانند قلب روسیه یعنی مسکو را در دست بگیرند.

در دوران ولادیمیر پوتین، عناصر امنیت ملی روسیه ایجاد قدرت نظامی برای بازدارندگی غرب، کنترل سیاست داخلی و جلوگیری از تبلیغات سیاسی غرب، تقویت قابلیت های سایبری روسیه، سلطه دولت بر بخش انرژی و ایجاد شبکه اطلاعاتی قوی است، علاوه بر این مسکو به محافظت از نفوذ خود در کشورهای هجوار اهمیت می دهد و می خواهد قدرت خود در سطح بین المللی را نشان دهد، همچنین این کشور بر مقابله با تهدیدهای غرب به ویژه آمریکا و ایتلاف ناتو تمرکز کرده است.

روسیه در راستای مقابله با ایتلاف ناتو به رهبری آمریکا تلاش کرد که ایتلاف های بین المللی قوی تشکیل دهد؛ ایتلاف با کشورهایی که از سلطه آمریکا و غرب آسیب دیده اند و نزدیک شدن روابط روسیه با چین در همین راستا است. همچنین در این راستا گروه «شانگهای پنج» در سال 1995 تشکیل شد و بعد از آن سازمان همکاری شانگهای در سال 2001 با مشارکت چین، قرقیزستان، تاجیکستان، ازبکستان، قزاقستان سپس هند و پاکستان و ایران تشکیل شد.

پیوستن ایران و چند کشور دیگر به بریکس

بعد از آن نیز محموعه بریکس با همین هدف تشکیل شد. مجموعه بریکس در سال 2009 با مشارکت چین، روسیه، هند، آفریقای جنوبی و برزیل تشکیل شد و در سال 2024 مصر، اتیوپی، عربستان، امارات و ایران به آن پیوستند و ده ها کشور دیگر نیز درخواست دادند که به این مجموعه ملحق شوند.

پایان خبر ایرامکس