2 اسفند در دنیای علم چه خبر؟

تقویم علم؛

در این تقویم علم، وقایع مهم مصادف با امروز 2 اسفند برابر با 21 فوریه را مرور خواهیم کرد.

به گزارش خبرگزاری علم و فناوری ایرامکس، تاریخ علم مملو از رویدادهای مهمی است که نوآوری ها، کشف ها و حتی زادروزها و درگذشت های دانشمندان و مخترعان تاثیرگذار جهان را در برمی گیرد. در این تقویم علم، وقایع مهم مصادف با امروز 2 اسفند برابر با 21 فوریه را ورق می زنیم.

****

نامه هابل به شپلی درباره آندرومدا

21 فوریه 1924 میلادی برابر با  2 اسفند 1302 خورشیدی، ادوین هابل نامه ای به هارلو شپلی، رییس رصدخانه کالج هاروارد نوشت، و در پایان نامه گفت: «… فاصله [تا سحابی آندرومدا] چیزی بیش از 300هزار پارسک است.» هابل در نامه اش اندازه گیری قدر ستارگان متغیر قیفاووسی را که در سحابی آندرومدا پیدا کرده و تایید کرده بود، مورد بحث قرار داد. او از ویژگی های اندازه گیری شده این ستاره ها برای محاسبه فاصله شان که حدود یک میلیون سال نوری از منظومه خورشیدی فاصله دارند استفاده کرد. همه این شواهد حاکی از آن بود که آندرومدا کهکشانی مجزا و بسیار فراتر از کهکشان راه شیری است. این اولین اثبات وجود «عالم های جزیره ای» بود. هابل پس از جمع آوری داده های بیشتر، مقاله ای را به جلسه انجمن نجوم آمریکا فرستاد که در اول ژانویه 1925 قرایت شد.

 

زندگی جدید در عمق اقیانوس

21 فوریه 1977 میلادی برابر با  2 اسفند 1355 خورشیدی، محققان اعماق اقیانوس، واحه ای شگفت انگیز از حیات افراطی را یافتند. جان بی. کورلیس و جان ام. الموند از زیردریاپیمای تحقیقاتی آلوین برای فرود به کف اقیانوس آرام در جزایر گالاپاگوس استفاده کردند و انواع جدیدی از کرم ها، صدف ها و خرچنگ ها را اطراف دریچه های آب گرم زمین گرمایی کشف کردند و دریافتند که زنجیره غذایی این زیست بوم به باکتری اکسیدکننده سولفیدهیدروژن موجود در گازهای آتشفشانی که از چشمه های آب گرم خارج می شود وابسته است. به این ترتیب، منبع انرژی که این زیست بوم اعماق اقیانوس را حفظ می کند، نور خورشید نیست، بلکه انرژی حاصل از واکنش شیمیایی (شیموسنتز) است.

نیکلاس کوپرنیک

21 فوریه 1473 میلادی برابر با  2 اسفند 851 خورشیدی، نیکلاس کوپرنیکوس، اخترشناس لهستانی که مدل خورشیدمرکزی منظومه خورشیدی را پیشنهاد کرد به دنیا آمد. براساس مدل خورشیدمرکزی، تمام سیاره ها ازجمله زمین دور خورشید می چرخند. او تشخیص داد که زمین سیاره ای است که علاوه بر گردش سالانه دور خورشید، روزی یک بار هم حول محور خودش می چرخد. کوپرنیک فاصله بسیار زیاد ستاره ها را درک کرد و اندیشه هایش را در کتابی باعنوان «درباب گردش اجرام آسمانی» نوشت. هرچند این کتاب در سال 1530 تکمیل شد، اما بنابر درخواست خود کوپرنیک این کتاب پس از مرگش در سال 1543 منتشر شد.

کارل فن رکیتانسکی

 21 فوریه 1804 میلادی برابر با  2 اسفند 1182 خورشیدی، بارُن کارل فن رکیتانسکی، آسیب شناس اتریشی به دنیا آمد. کمک های رکیتانسکی سبب شد آسیب شناسی (پاتولوژی) به عنوان علم شناخته شود. او یکی از بزرگ ترین آسیب شناسان توصیفی است و خودش بیش از 30هزار کالبدشکافی داد. یعنی به طور متوسط دو بار در روز و هفت روز در هفته به مدت 45 سال. رکیتانسکی روشی را برای برداشتن اندام های بدن به یک باره ابداع کرد. بنابراین، قلب، کبد، کلیه ها، مثانه و سایر اندام ها به صورت یک جا کنار هم باقی می مانند و سپس روی میز کالبدشکافی جدا می شدند. این روش کمک می کرد دانشجویان پزشکی طی آموزش، همه اعضای مختلف را در همان روابطی که داخل بدن دارند مشاهده کنند.

ارنست ماخ

21 فوریه 1916 میلادی برابر با  2 اسفند 1294 خورشیدی، ارنست والدفرید یوزف ونتسل ماخ، فیزیکدان و فیلسوف اتریشی و پایه گذار اصول مهم اپتیک، مکانیک و دینامیک امواج درگذشت. کارهای فیزیکی اولیه ماخ به تخلیه الکتریکی و القایی اختصاص داشت. بین سال های 1860 تا 1862 او اثر داپلر را با آزمایش های نوری و آکوستیک مطالعه کرد و عدد ماخ را برای نسبت سرعت جسم به سرعت صوت معرفی کرد که در بزرگداشت او نامگذاری شده است. هنگامی که هواپیماهای مافوق صوت امروزی سفر می کنند، سرعت آنها براساس معیارهایی اندازه گیری می شود که نام ماخ را زنده نگه می دارند.