هش در ارز دیجیتال چیست؟

هش در ارز دیجیتال به خروجی منحصر به فرد و با طول ثابتی گفته می شود که از طریق یک تابع رمزنگاری یک طرفه (تابع هش) از هر ورودی داده (مانند تراکنش ها یا بلوک ها) تولید می شود. این شناسه، ستون فقرات امنیت، یکپارچگی و ردیابی داده ها در بلاکچین و ارزهای دیجیتال است.

در دنیای مالی امروز، امنیت و شفافیت داده ها از اهمیت حیاتی برخوردار است. با ظهور ارزهای دیجیتال و فناوری بلاکچین، نیاز به مکانیزم هایی برای تضمین این ویژگی ها بیش از پیش احساس شد. در این میان، مفهوم هش به عنوان ستون فقرات امنیت و یکپارچگی در این اکوسیستم جدید، خود را به ما نشان می دهد. برای بسیاری از تازه واردان، این واژه ممکن است پیچیده و دور از دسترس به نظر برسد، اما با گام های ساده می توان به درک کاملی از آن رسید.

این مقاله سفری است به دنیای هش و هشینگ در ارزهای دیجیتال؛ از تعریف پایه ای و ویژگی های آن گرفته تا کاربردهای حیاتی اش در تراکنش ها، امنیت شبکه و فرآیندهای استخراج. در ادامه، خواهیم دید که چگونه هش به بلاکچین جان می بخشد و راهی برای ردیابی دقیق تراکنش ها ارائه می دهد. همچنین با انواع الگوریتم های هش آشنا شده و تفاوت آن را با رمزنگاری و امضای دیجیتال بررسی خواهیم کرد. در نهایت، بخش کاربردی مقاله به شما نشان می دهد که چگونه می توانید هش تراکنش های خود را در کیف پول ها و صرافی های مختلف پیدا کنید.

هش (Hash) چیست؟ تعریف پایه و عمومی

برای شروع درک دنیای ارزهای دیجیتال، اولین گام آشنایی با مفهوم هش (Hash) است. در هسته اصلی خود، هش را می توان به عنوان یک اثر انگشت دیجیتالی برای هر قطعه داده ای تصور کرد. این اثر انگشت، یک رشته منحصر به فرد از اعداد و حروف است که از طریق فرآیندی به نام هشینگ (Hashing) تولید می شود.

تعریف هش به زبان ساده

تابع هش (Hash Function) یک الگوریتم ریاضی است که هر ورودی داده ای را، فارغ از اندازه و نوع آن، به یک خروجی با طول ثابت و از پیش تعریف شده تبدیل می کند. این خروجی همان هش است. ویژگی برجسته این تابع، یک طرفه بودن آن است؛ به این معنی که از روی هش تولید شده، تقریباً غیرممکن است که به داده اصلی بازگردیم. این عملیات شبیه به ترکیب مواد اولیه یک کیک است: با دیدن کیک نهایی می توانیم تشخیص دهیم که از چه موادی ساخته شده، اما نمی توانیم به سادگی مواد اولیه را از کیک جدا کنیم و به حالت اول بازگردانیم.

برای درک بصری تر، تصور کنید یک متن ساده مانند سلام دنیا را به یک تابع هش می دهیم و خروجی آن چیزی شبیه به e00a9d80d2c6e61f1c7d2e0b5f6a9e1e می شود. حال اگر همین متن را با یک علامت تعجب اضافه کنیم (سلام دنیا!)، خروجی کاملاً متفاوت خواهد بود: f3c7b2a9d8e1f0c5b4a3d2e1f0c5b4a3. این تغییر چشمگیر در خروجی با کوچکترین تغییر در ورودی، یکی از مهمترین ویژگی های هشینگ است.

ویژگی های کلیدی توابع هش

توابع هش در بلاکچین باید دارای خصوصیات خاصی باشند تا بتوانند نقش خود را به درستی ایفا کنند:

• خروجی با طول ثابت (Fixed-size output): هر ورودی، چه یک کلمه، یک جمله یا یک کتاب، همیشه یک هش با طول مشخص و یکسان تولید می کند. برای مثال، الگوریتم SHA-256 همیشه یک خروجی ۲۵۶ بیتی تولید می کند.
• یک طرفه بودن (One-way function): همانطور که گفته شد، از روی هش نمی توان به داده اصلی رسید. این ویژگی امنیت داده ها را تضمین می کند.
• مقاومت در برابر تصادم (Collision resistance): این ویژگی به این معناست که پیدا کردن دو ورودی مختلف که هش یکسانی تولید کنند، بسیار دشوار است. اگرچه از نظر تئوری تصادم ممکن است، اما از نظر عملی یافتن آن به قدرت محاسباتی عظیمی نیاز دارد.
• اثر بهمن (Avalanche effect): همانطور که در مثال سلام دنیا مشاهده شد، حتی یک تغییر جزئی در ورودی (مثلاً تغییر یک حرف یا اضافه کردن یک نقطه) منجر به تغییرات گسترده و غیرقابل پیش بینی در هش خروجی می شود. این خاصیت باعث می شود هرگونه دستکاری در داده ها به سرعت قابل تشخیص باشد.

چرا هش در ارزهای دیجیتال اهمیت دارد؟

نقش هش در دنیای ارزهای دیجیتال فراتر از یک ابزار فنی ساده است؛ می توان گفت که هش ستون فقراتی است که امنیت، یکپارچگی و شفافیت این سیستم ها را تضمین می کند. بدون حضور قاطع و هوشمندانه هش، ارزهای دیجیتال آن ساختار امن و غیرقابل تغییری را که امروز می شناسیم، هرگز نداشتند.

هش به ما اطمینان می دهد که اطلاعات یک تراکنش، پس از ثبت، دیگر قابل دستکاری نیستند. این ویژگی باعث می شود هر فردی بتواند با اطمینان خاطر از صحت و اعتبار داده ها در شبکه بلاکچین، به معاملات خود ادامه دهد. تصور کنید که اگر امکان تغییر یک تراکنش پس از انجام آن وجود داشت، چه هرج و مرجی در بازار ارزهای دیجیتال به وجود می آمد و چگونه اعتماد از بین می رفت. هش با ایجاد یک قفل دیجیتالی غیرقابل نفوذ برای هر قطعه اطلاعات، از چنین سناریویی جلوگیری می کند.

به عبارت دیگر، هش نه تنها از دستکاری داده ها جلوگیری می کند، بلکه در فرآیندهای پیچیده تری مانند استخراج (ماینینگ) و ایجاد بلاک های جدید نیز نقش حیاتی ایفا می کند. این مکانیسم بنیادی، پایه های یک سیستم مالی غیرمتمرکز را محکم می کند که در آن، اعتماد نه بر اساس یک نهاد مرکزی، بلکه بر اساس ریاضیات و رمزنگاری بنا شده است.

هشینگ (Hashing) در بلاکچین چگونه کار می کند؟

بلاکچین، به عنوان دفتر کل توزیع شده و غیرقابل تغییر، هسته اصلی ارزهای دیجیتال را تشکیل می دهد. در این ساختار، هشینگ نقش پیوندی را ایفا می کند که بلوک ها را به هم متصل کرده و امنیت کل شبکه را تضمین می کند.

هش بلوک (Block Hash)

هر بلوک در بلاکچین مجموعه ای از اطلاعات شامل تراکنش های تأیید شده، زمان ایجاد بلوک، نسخه ای از نرم افزار بلاکچین و مهم تر از همه، هش بلوک قبلی را در خود جای داده است. زمانی که یک بلوک جدید ایجاد می شود، تمامی این اطلاعات با هم ترکیب شده و از طریق یک تابع هش، به یک هش بلوک منحصر به فرد تبدیل می شود.

این هش بلوک، مانند شناسنامه یا اثر انگشت آن بلوک عمل می کند. برای مثال، در بلاکچین بیت کوین، از الگوریتم SHA-256 برای تولید این هش استفاده می شود. حال، بلوک جدیدی که پس از آن می آید، باید هش این بلوک قبلی را در خود جای دهد. این مکانیسم، زنجیره ای از بلوک ها را ایجاد می کند که به صورت رمزنگاری شده به هم متصل هستند. اگر کسی بخواهد حتی کوچک ترین تغییری در اطلاعات یک بلوک ایجاد کند، هش آن بلوک کاملاً تغییر کرده و در نتیجه با هش ذخیره شده در بلوک بعدی مطابقت نخواهد داشت. این عدم مطابقت، به سرعت توسط شبکه شناسایی شده و اعتبار بلوک دستکاری شده را از بین می برد. این گونه است که یکپارچگی بلاکچین حفظ می شود.

اثبات کار (Proof of Work) و نقش هش

در بلاکچین هایی که از مکانیسم اجماع اثبات کار (PoW) استفاده می کنند (مانند بیت کوین)، هشینگ نقش محوری در فرآیند استخراج یا ماینینگ ایفا می کند. ماینرها (استخراج کنندگان) برای تأیید تراکنش ها و افزودن بلوک های جدید به بلاکچین، باید یک معمای پیچیده رمزنگاری را حل کنند.

این معما در واقع یافتن یک عدد خاص به نام Nonce است. ماینرها با ترکیب اطلاعات بلوک (تراکنش ها، هش بلوک قبلی و غیره) با مقادیر مختلف Nonce، تلاش می کنند هشی تولید کنند که از یک مقدار هدف (Target) خاص کوچکتر باشد. این مقدار هدف، سختی شبکه را تعیین می کند و به گونه ای تنظیم می شود که به طور متوسط هر ۱۰ دقیقه (در بیت کوین) یک بلوک جدید پیدا شود. اولین ماینری که بتواند Nonce صحیح را پیدا کند، بلوک را تأیید کرده و پاداش استخراج را دریافت می کند.

این فرآیند اثبات کار، منابع محاسباتی زیادی را مصرف می کند و امنیت شبکه را در برابر حملات دو بار خرج کردن (double-spending) تضمین می کند. زیرا برای دستکاری یک بلوک، مهاجم باید کل فرآیند اثبات کار را برای آن بلوک و تمام بلوک های بعدی با سرعت بیشتری نسبت به بقیه شبکه تکرار کند که عملاً غیرممکن است.

هش تراکنش (Transaction Hash / TXID)

علاوه بر هش بلوک، هر تراکنش منفرد در بلاکچین نیز یک هش منحصر به فرد دارد که به آن هش تراکنش (Transaction Hash) یا TXID گفته می شود. این TXID مانند یک شماره پیگیری برای هر تراکنش عمل می کند و امکان ردیابی و تأیید آن را در بلاکچین فراهم می آورد.

هر بار که ارزی دیجیتال ارسال می شود، اطلاعات مربوط به آن تراکنش (فرستنده، گیرنده، مقدار و غیره) به یک تابع هش داده شده و یک TXID تولید می شود. این شناسه سپس در بلوک مربوطه ثبت می گردد. با استفاده از TXID، هر فردی می تواند با مراجعه به یک کاوشگر بلاک (Block Explorer)، تمام جزئیات مربوط به یک تراکنش را مشاهده کند؛ از زمان انجام آن گرفته تا تعداد تأییدیه ها و وضعیت نهایی.

دیدیم که TXID نه تنها شفافیت را به ارمغان می آورد، بلکه در صورت بروز هرگونه ابهام یا مشکل در تراکنش، به عنوان یک مرجع معتبر برای پیگیری و حل اختلاف مورد استفاده قرار می گیرد. این قابلیت ردیابی، اعتماد کاربران را به سیستم ارزهای دیجیتال به طور چشمگیری افزایش می دهد.

کاربردهای اصلی هش در دنیای ارزهای دیجیتال

هش، فراتر از یک ابزار امنیتی صرف، در بخش های مختلف اکوسیستم ارزهای دیجیتال، نقش های حیاتی و چندگانه ای ایفا می کند. این کاربردها، از محافظت داده ها تا تسهیل عملیات پیچیده، به پایداری و عملکرد بهینه بلاکچین و ارزهای دیجیتال کمک شایانی می کنند.

1. امنیت و یکپارچگی داده ها:

   مهمترین کاربرد هش، تضمین امنیت و یکپارچگی داده ها است. همانطور که پیشتر گفته شد، با تولید یک هش منحصر به فرد برای هر بلوک و تراکنش، کوچکترین دستکاری در اطلاعات به سرعت منجر به تغییر هش شده و این تغییر قابل تشخیص خواهد بود. این ویژگی، بلاکچین را در برابر تغییرات غیرمجاز و تقلب مقاوم می سازد و به کاربران اطمینان می دهد که اطلاعات ثبت شده در شبکه، قابل اعتماد و غیرقابل تغییر است.

2. استخراج و تأیید تراکنش ها (ماینینگ):

   در شبکه های اثبات کار (PoW)، هشینگ قلب فرآیند ماینینگ است. ماینرها با حل معمای هش، تراکنش ها را تأیید کرده و بلوک های جدید را به زنجیره اضافه می کنند. این رقابت بر اساس قدرت محاسباتی و هشینگ، امنیت شبکه را حفظ کرده و از حملات ۵۱ درصدی جلوگیری می کند.

3. امضای دیجیتال و احراز هویت:

   هش در فرآیند امضای دیجیتال نقش کلیدی دارد. برای امضای یک تراکنش، ابتدا یک هش از اطلاعات تراکنش تولید می شود. سپس این هش با استفاده از کلید خصوصی فرستنده رمزنگاری می گردد و به عنوان امضای دیجیتال به تراکنش پیوست می شود. گیرنده می تواند با استفاده از کلید عمومی فرستنده، این امضا را تأیید کرده و از صحت هویت فرستنده و عدم دستکاری تراکنش اطمینان حاصل کند.

4. کیف پول های سلسله مراتبی قطعی (HD Wallets):

   در کیف پول های HD، از توابع هش برای تولید سلسله مراتبی و منظم کلیدهای عمومی و خصوصی استفاده می شود. این روش، مدیریت تعداد زیادی آدرس و کلید را از یک دانه (seed) واحد ممکن می سازد و امنیت و کارایی کیف پول ها را افزایش می دهد.

5. دایرکتوری ها و جستجوی سریع:

   در پایگاه های داده و سیستم های فایل، از هش برای ایجاد دایرکتوری ها و جستجوی سریع اطلاعات استفاده می شود. با هش کردن کلیدها، می توان به سرعت مکان داده مربوطه را پیدا کرد و زمان جستجو را به شدت کاهش داد. این کاربرد در کاوشگرهای بلاک برای دسترسی سریع به تراکنش ها و بلوک ها نیز دیده می شود.

انواع الگوریتم های هش در ارزهای دیجیتال

در دنیای رمزنگاری و به ویژه ارزهای دیجیتال، الگوریتم های هش مختلفی وجود دارند که هر کدام ویژگی ها و کاربردهای خاص خود را دارند. این الگوریتم ها با فرمول های ریاضی پیچیده، داده های ورودی را به خروجی های هش منحصر به فرد تبدیل می کنند. در ادامه به معرفی برخی از مهم ترین و پرکاربردترین آن ها می پردازیم:

SHA-256 (Secure Hash Algorithm 256)

SHA-256 یکی از اعضای خانواده الگوریتم های SHA-2 است که توسط آژانس امنیت ملی ایالات متحده (NSA) طراحی شده است. این الگوریتم، خروجی های ۲۵۶ بیتی (۳۲ بایتی) تولید می کند و به دلیل امنیت بالا و مقاومت در برابر حملات، به طور گسترده ای مورد استفاده قرار می گیرد. شناخته شده ترین کاربرد آن در بلاکچین بیت کوین است که هم برای هش بلوک ها و هم برای هش تراکنش ها از آن استفاده می کند. بسیاری از دیگر ارزهای دیجیتال نیز SHA-256 را به عنوان الگوریتم هش اصلی خود پذیرفته اند.

Scrypt

Scrypt یک الگوریتم هش است که در پاسخ به ضعف SHA-256 در برابر حملات سخت افزاری (ASIC) طراحی شد. تفاوت اصلی آن با SHA-256 در این است که علاوه بر محاسبات فشرده، نیاز به حافظه (RAM) زیادی نیز دارد. این ویژگی باعث می شود که توسعه سخت افزارهای اختصاصی (ASIC) برای استخراج با Scrypt گران تر و دشوارتر باشد، و آن را برای استخراج با کارت های گرافیک (GPU) مناسب تر می کند. لایت کوین و دوج کوین از جمله ارزهای دیجیتالی هستند که از الگوریتم Scrypt بهره می برند.

Ethash

Ethash الگوریتم هش مورد استفاده در بلاکچین اتریوم بود، پیش از انتقال به مکانیسم اثبات سهام (Proof of Stake). این الگوریتم نیز مانند Scrypt، به حافظه زیادی نیاز داشت (Memory-hard) تا مقاومت در برابر ASIC را افزایش دهد و استخراج را برای ماینرهای GPU محور عادلانه تر کند. با این حال، پس از ادغام اتریوم (The Merge) و گذار از PoW به PoS، نقش Ethash در تأیید تراکنش های اتریوم به پایان رسید، هرچند همچنان در شبکه های فورک شده اتریوم و برخی ارزهای دیگر کاربرد دارد.

X11، Blake و Whirpool

• X11: این الگوریتم ترکیبی از ۱۱ الگوریتم هش مختلف است که به صورت زنجیره ای کار می کنند. این رویکرد چندگانه باعث افزایش امنیت و مقاومت در برابر حملات به یک الگوریتم خاص می شود. دش (Dash) یکی از ارزهای معروفی است که از X11 استفاده می کند.
• Blake: خانواده الگوریتم های Blake نیز در دو نوع ۳۲ و ۶۴ بیتی ارائه شده اند که به ترتیب هش های ۲۵۶ و ۵۱۲ بیتی تولید می کنند. Blake2 که در سال ۲۰۱۲ معرفی شد، نسخه ای بهبود یافته و کارآمدتر است که در برخی پروژه ها و پروتکل های رمزنگاری به کار رفته است.
• Whirpool: این الگوریتم در سال ۲۰۰۰ معرفی شد و پیامی با طول کمتر از 2²⁵⁶ بایت را به یک هش ۵۱۲ بیتی تبدیل می کند. طراحی آن بر اساس استاندارد AES است و برای افزایش امنیت، دو بار مورد بازبینی قرار گرفته است.

به این ترتیب می بینیم که هر الگوریتم هش با توجه به نیازهای خاص خود در بلاکچین های مختلف مورد استفاده قرار می گیرد و نقش مهمی در معماری و امنیت کلی آن ارز دیجیتال ایفا می کند.

تفاوت هش با الگوریتم های رمزنگاری و امضای دیجیتال

در دنیای امنیت دیجیتال، اصطلاحات هش، رمزنگاری و امضای دیجیتال اغلب به جای یکدیگر استفاده می شوند، اما هر کدام نقش و عملکرد متمایزی دارند. درک این تفاوت ها برای فهم کامل نحوه عملکرد ارزهای دیجیتال ضروری است.

هش در مقابل رمزنگاری (Encryption)

هش (Hashing): همانطور که قبلاً گفته شد، هش یک تابع یک طرفه است که از هر ورودی، یک خروجی با طول ثابت و منحصر به فرد تولید می کند. هدف اصلی هش، بررسی یکپارچگی داده ها است. یعنی مطمئن شویم که اطلاعات پس از ارسال یا ذخیره، دستکاری نشده اند. هیچ راه آسانی برای بازگرداندن هش به داده اصلی وجود ندارد؛ به همین دلیل، هش برای محافظت از محرمانگی اطلاعات به تنهایی کافی نیست.

رمزنگاری (Encryption): در مقابل، رمزنگاری یک تابع دوطرفه است. در این فرآیند، داده های اصلی (plaintext) با استفاده از یک کلید رمزنگاری به داده های رمزنگاری شده (ciphertext) تبدیل می شوند. هدف اصلی رمزنگاری، حفظ محرمانگی اطلاعات است. یعنی اطمینان حاصل شود که فقط افراد مجاز با داشتن کلید مناسب می توانند به داده ها دسترسی پیدا کنند و آن ها را بخوانند. داده های رمزنگاری شده را می توان با استفاده از کلید رمزگشایی، به حالت اصلی بازگرداند.

تفاوت اصلی این است که هش برای تشخیص تغییرات است و برگشت ناپذیر، در حالی که رمزنگاری برای محرمانه نگه داشتن اطلاعات است و برگشت پذیر با کلید مناسب.

هش در مقابل امضای دیجیتال

هش (Hashing): هش به تنهایی یک اثر انگشت دیجیتالی از داده ها ایجاد می کند. این اثر انگشت منحصر به فرد است و هرگونه تغییر در داده، منجر به تغییر در هش می شود. اما هش به تنهایی هویت فرستنده را تأیید نمی کند یا عدم انکار (non-repudiation) را فراهم نمی آورد.

امضای دیجیتال (Digital Signature): امضای دیجیتال یک مکانیسم رمزنگاری است که دو ویژگی مهم را تضمین می کند: احراز هویت (Authentication) فرستنده و عدم دستکاری (Integrity) پیام. امضای دیجیتال با ترکیب هش و رمزنگاری کلید عمومی کار می کند:

1. ابتدا از پیام یا تراکنش مورد نظر، یک هش تولید می شود.
2. سپس این هش با استفاده از کلید خصوصی فرستنده رمزنگاری می شود. نتیجه این رمزنگاری همان امضای دیجیتال است.
3. این امضا به همراه پیام اصلی به گیرنده ارسال می شود.
4. گیرنده پس از دریافت پیام، دوباره از پیام اصلی یک هش تولید می کند.
5. سپس با استفاده از کلید عمومی فرستنده، امضای دیجیتال را رمزگشایی کرده تا هش اولیه (تولید شده توسط فرستنده) را به دست آورد.
6. اگر دو هش (یکی که گیرنده تولید کرده و دیگری که از امضای رمزگشایی شده به دست آمده) با هم مطابقت داشته باشند، گیرنده مطمئن می شود که پیام از فرستنده واقعی آمده و در طول مسیر نیز دستکاری نشده است.

بنابراین، هش جزئی جدایی ناپذیر از فرآیند امضای دیجیتال است، اما به تنهایی امضای دیجیتال محسوب نمی شود. امضای دیجیتال با استفاده از هش، به داده ها هویت و اعتبار می بخشد.

نحوه پیدا کردن هش تراکنش (TXID) در کیف پول ها و صرافی ها (بخش کاربردی)

پیدا کردن هش تراکنش (TXID) یکی از مهارت های اساسی برای هر فردی است که در دنیای ارزهای دیجیتال فعالیت می کند. این شناسه منحصر به فرد، نه تنها به شما امکان می دهد تا وضعیت تراکنش های خود را پیگیری کنید، بلکه در صورت بروز هرگونه مشکل یا اختلاف، به عنوان مدرکی معتبر عمل می کند. در ادامه، نحوه یافتن TXID را در برخی از کیف پول ها و صرافی های رایج بررسی خواهیم کرد.

اهمیت پیدا کردن TXID

TXID برای موارد زیر ضروری است:

• پیگیری تراکنش: مشاهده زمان، مبلغ، آدرس فرستنده و گیرنده و تعداد تأییدیه ها.
• تأیید پرداخت: ارائه به فروشنده یا پلتفرم به عنوان مدرک انجام پرداخت.
• حل مشکلات: در صورت تأخیر، گم شدن یا عدم رسیدن تراکنش، پشتیبانی از شما TXID را درخواست خواهد کرد.

در کیف پول های رایج

کیف پول متامسک (MetaMask)

1. ابتدا وارد کیف پول متامسک شوید و شبکه بلاکچینی مناسب (مانند اتریوم یا بایننس اسمارت چین) را انتخاب کنید.
2. روی ارز دیجیتالی که تراکنش آن را انجام داده اید، کلیک کنید.
3. به بخش Activity (فعالیت) بروید.
4. تراکنش مورد نظر خود را از لیست انتخاب کنید تا جزئیات آن نمایش داده شود.
5. معمولاً در پایین جزئیات تراکنش، گزینه ای مانند View on Etherscan (یا هر Block Explorer مرتبط با شبکه) وجود دارد. با کلیک بر روی آن، به صفحه مرورگر بلاکچین منتقل می شوید.
6. در صفحه Block Explorer، TXID تراکنش به وضوح قابل مشاهده است.

کیف پول تراست ولت (Trust Wallet)

1. وارد برنامه تراست ولت خود شوید و ارز دیجیتال مربوط به تراکنش را انتخاب کنید.
2. در صفحه آن ارز، لیستی از تراکنش های انجام شده را مشاهده خواهید کرد. تراکنش مورد نظر خود را انتخاب کنید.
3. صفحه ای با جزئیات تراکنش باز می شود. برای دیدن اطلاعات بیشتر، گزینه More Details را انتخاب کنید.
4. این گزینه شما را به Block Explorer مربوطه منتقل می کند. در این صفحه، TXID (Transaction Hash) را در بخش جزئیات تراکنش خواهید یافت.

کیف پول تون کیپر (Tonkeeper)

1. پس از ورود به تون کیپر، به بخش History (تاریخچه) بروید.
2. تراکنش مورد نظر خود را از لیست انتخاب کنید.
3. در صفحه جدیدی که باز می شود، گزینه ای به نام Transaction در پایین صفحه وجود دارد، آن را انتخاب کنید.
4. اکنون به صفحه ای در مرورگر بلاکچین (مانند Tonviewer) منتقل می شوید. آدرس این صفحه را کپی کنید و بخشی که شامل https://tonviewer.com/transaction/ می شود را حذف کنید. رشته باقی مانده همان TXID شماست.

کیف پول فانتوم (Phantom)

1. وارد کیف پول فانتوم خود شوید و به بخش Activity بروید.
2. تراکنش مورد نظر خود را از میان لیست تراکنش ها انتخاب کنید.
3. در پایین صفحه جزئیات تراکنش، گزینه ای با عنوان View on Solscan (یا Block Explorer مربوط به سولانا) را انتخاب کنید.
4. در صفحه Block Explorer، بخشی به نام Signature وجود دارد که در واقع همان TXID تراکنش شماست.

در صرافی های ارز دیجیتال

در صرافی های متمرکز نیز می توانید TXID تراکنش های واریز یا برداشت خود را پیدا کنید. مراحل کلی به این صورت است:

1. به حساب کاربری خود در صرافی وارد شوید.
2. به بخش کیف پول یا Wallet و سپس تاریخچه یا History بروید.
3. بخش تاریخچه تراکنش ها یا Transaction History را انتخاب کنید.
4. معمولاً باید بین واریز کوین (Deposit) و برداشت کوین (Withdrawal) یکی را انتخاب کنید، زیرا TXID مربوط به انتقال روی بلاکچین است.
5. تراکنش مدنظر خود را پیدا کرده و روی آن کلیک کنید تا جزئیات نمایش داده شود.
6. در صفحه جزئیات، TXID یا شناسه تراکنش را مشاهده خواهید کرد.

استفاده از Block Explorer ها

حتی اگر به کیف پول یا صرافی خود دسترسی ندارید، در صورتی که آدرس کیف پول فرستنده یا گیرنده را داشته باشید، می توانید با استفاده از Block Explorerها (مانند Etherscan برای اتریوم، Blockchain.com برای بیت کوین، Solscan برای سولانا، BscScan برای بایننس اسمارت چین و…) تراکنش های مربوط به آن آدرس را جستجو و TXID را پیدا کنید.

یافتن TXID مانند داشتن یک نقشه گنج برای هر تراکنش در بلاکچین است که به شما امکان می دهد مسیر حرکت دارایی های دیجیتالی خود را از مبدأ تا مقصد به طور کامل رصد کنید.

مزایای استفاده از هش در ارزهای دیجیتال

هش در ارزهای دیجیتال صرفاً یک مفهوم فنی نیست؛ این مکانیسم بنیادی، مزایای بی شماری را برای کل اکوسیستم به ارمغان می آورد که در نهایت به افزایش اعتماد و پذیرش این فناوری منجر می شود. تجربه ای که از کاربرد هش در بلاکچین به دست می آید، نشان می دهد که این فناوری چگونه دنیای مالی را متحول کرده است.

• افزایش امنیت: اصلی ترین مزیت هش، افزایش امنیت است. با استفاده از توابع هش یک طرفه و مقاوم در برابر تصادم، داده های ثبت شده در بلاکچین (مانند تراکنش ها و بلوک ها) تقریباً غیرقابل تغییر می شوند. هرگونه تلاش برای دستکاری حتی یک بایت از اطلاعات، هش را به کلی تغییر می دهد و این تغییر بلافاصله توسط شبکه شناسایی می شود. این ویژگی، بلاکچین را در برابر حملات سایبری و تقلب مقاوم می سازد.
• شفافیت: هرچند هش ها داده های اصلی را پنهان می کنند، اما همین هش ها در کنار شفافیت بلاکچین، قابلیت ردیابی کامل تراکنش ها را فراهم می کنند. هر کسی می تواند TXID یا هش یک بلوک را در Block Explorerها جستجو کرده و اطلاعات مربوط به آن را مشاهده کند، بدون اینکه حریم خصوصی طرفین نقض شود. این شفافیت، اعتماد بین کاربران را افزایش می دهد.
• کارایی: توابع هش بسیار سریع و کارآمد هستند. این سرعت در تولید و تأیید هش ها، به بلاکچین امکان می دهد تا با سرعت مناسبی تراکنش ها را پردازش و تأیید کند. این کارایی در مقیاس بزرگ، برای شبکه هایی با حجم بالای تراکنش حیاتی است.
• اعتماد: مجموع امنیت، شفافیت و کارایی که هش به ارمغان می آورد، در نهایت منجر به افزایش اعتماد به سیستم های ارز دیجیتال می شود. کاربران می توانند با اطمینان خاطر از اینکه دارایی هایشان در یک بستر امن، غیرقابل دستکاری و قابل ردیابی قرار دارد، به فعالیت بپردازند. این اعتماد، نیاز به واسطه های متمرکز را کاهش می دهد.

به این ترتیب، می بینیم که هش بیش از یک الگوریتم ریاضی ساده، ستون فقراتی است که معماری و قابلیت های منحصر به فرد ارزهای دیجیتال را ممکن می سازد و زمینه را برای آینده ای غیرمتمرکز فراهم می کند.

نتیجه گیری

همانطور که در این مقاله بررسی شد، هش در ارز دیجیتال نقش بنیادین و بی بدیلی در ساختار بلاکچین و عملیات های مرتبط با آن ایفا می کند. این اثر انگشت دیجیتالی منحصر به فرد، با تضمین امنیت، یکپارچگی و شفافیت داده ها، اعتماد کاربران را به این فناوری نوین جلب کرده است. از تأیید تراکنش ها و بلوک ها گرفته تا نقش حیاتی در فرآیند استخراج و امضای دیجیتال، هش در هر مرحله از چرخه حیات ارزهای دیجیتال حضور پررنگی دارد.

درک این مفهوم برای هر فردی که به دنیای کریپتوکارنسی علاقه مند است، ضروری به نظر می رسد. با شناخت چگونگی عملکرد هش، می توان به عمق امنیت بلاکچین پی برد و با اطمینان بیشتری در این اکوسیستم مالی غیرمتمرکز فعالیت کرد. هش صرفاً یک ابزار فنی نیست؛ بلکه سنگ بنایی است که آینده دیجیتالی ما بر آن استوار خواهد بود.

سوالات متداول

هش در ارزهای دیجیتال به چه معناست؟

هش در ارزهای دیجیتال یک خروجی منحصر به فرد و با طول ثابت است که از طریق یک تابع رمزنگاری یک طرفه از هر ورودی داده (مانند تراکنش ها یا بلوک ها) تولید می شود و برای تضمین امنیت و یکپارچگی داده ها در بلاکچین استفاده می شود.

چرا هش یک طرفه است؟

هش به این دلیل یک طرفه است که امکان بازگشت از هش به داده اصلی وجود نداشته باشد. این ویژگی امنیتی، از دستکاری اطلاعات جلوگیری کرده و تضمین می کند که حتی با دسترسی به هش، نتوان به محتوای اصلی دست یافت.

چه ارزهای دیجیتالی از SHA-256 استفاده می کنند؟

بیت کوین (Bitcoin) اصلی ترین ارز دیجیتالی است که از الگوریتم SHA-256 استفاده می کند. بسیاری از آلت کوین ها و فورک های بیت کوین نیز از این الگوریتم بهره می برند.

آیا هش تراکنش قابل تغییر است؟

خیر، هش تراکنش (TXID) پس از ثبت در بلاکچین غیرقابل تغییر است. حتی کوچکترین تغییری در اطلاعات تراکنش، منجر به تولید یک هش کاملاً متفاوت می شود و این امر باعث نامعتبر شدن آن تراکنش در شبکه می گردد.

تفاوت هش با امضای دیجیتال چیست؟

هش یک اثر انگشت از داده است که برای بررسی یکپارچگی به کار می رود و یک طرفه است. امضای دیجیتال ترکیبی از هش و رمزنگاری کلید عمومی است که علاوه بر یکپارچگی، هویت فرستنده و عدم انکار را نیز تأیید می کند.

نقش هش در ماینینگ چیست؟

در فرآیند ماینینگ (استخراج)، ماینرها با استفاده از توابع هش، تلاش می کنند تا یک عدد خاص (Nonce) را پیدا کنند که با ترکیب آن با اطلاعات بلوک، هشی تولید شود که از یک مقدار هدف از پیش تعیین شده کوچکتر باشد. این فرآیند اثبات کار نامیده می شود و امنیت شبکه را تضمین می کند.

آیا طول هش همیشه یکسان است؟

بله، برای یک الگوریتم هش مشخص، طول خروجی (هش) همواره ثابت و یکسان است، صرف نظر از طول داده ورودی. به عنوان مثال، الگوریتم SHA-256 همیشه یک خروجی ۲۵۶ بیتی تولید می کند.

چگونه می توانم TXID تراکنش خودم را پیدا کنم؟

TXID را می توانید در بخش تاریخچه تراکنش ها در کیف پول دیجیتال (مانند متامسک، تراست ولت، تون کیپر، فانتوم) یا صرافی ارز دیجیتالی که تراکنش را از طریق آن انجام داده اید، پیدا کنید. همچنین می توانید با وارد کردن آدرس کیف پول خود در Block Explorerها، تراکنش ها و TXIDهای مربوطه را جستجو کنید.

اثر بهمن در هشینگ به چه معناست؟

اثر بهمن (Avalanche Effect) به این معناست که حتی یک تغییر بسیار کوچک (مثل تغییر یک حرف یا یک بیت) در داده ورودی به تابع هش، منجر به تغییرات بسیار بزرگ و غیرقابل پیش بینی در هش خروجی می شود. این ویژگی امنیت هش را در برابر حدس زدن یا معکوس کردن افزایش می دهد.

آیا می توان از هش برای بازگرداندن اطلاعات اصلی استفاده کرد؟

خیر، یکی از ویژگی های اساسی توابع هش، یک طرفه بودن و غیرقابل بازگشت بودن است. از روی هش تولید شده نمی توان به سادگی به اطلاعات اصلی و اولیه دسترسی پیدا کرد. این خاصیت، از سوءاستفاده از هش برای افشای اطلاعات محرمانه جلوگیری می کند.