تاریخچه ساخت هواپیمایی یالکوو ۴۲ در شوروی
در دوران جنگ سرد نیاز به هواپیماهای مسافربری با قابلیت پرواز در مسیرهای داخلی و منطقه ای در اتحاد جماهیر شوروی به شدت احساس می شد. ناوگان هوایی شوروی عمدتاً بر مدل های قدیمی تر توربوپراپ یا جت های کوچک برای مسافت های کوتاه و جت های بزرگ برای مسیرهای طولانی متکی بود. این شکاف در بازار حمل ونقل هوایی مهندسان را بر آن داشت تا به طراحی و ساخت هواپیمایی با ظرفیت متوسط و برد مناسب برای پوشش این نیاز بپردازند.
معرفی هواپیمای یالکوو ۴۲
هواپیمای یاکوفلف یا یالکوو ۴۲ (Yakovlev Yak-42) یک هواپیمای مسافربری سه موتوره با برد متوسط است که توسط دفتر طراحی یاکوفلف در اتحاد جماهیر شوروی طراحی و تولید شد. این هواپیما در دهه ۱۹۷۰ میلادی با هدف جایگزینی هواپیماهای قدیمی تر مانند توپولف ۱۳۴ و آنتونوف ۲۴ در خطوط هوایی داخلی و منطقه ای شوروی توسعه یافت.
یاک ۴۲ برای حمل حدود ۱۰۰ تا ۱۲۰ مسافر طراحی شده بود و قابلیت پرواز در شرایط آب وهوایی مختلف به ویژه سرمای شدید مناطق شمالی شوروی را داشت. این هواپیما اولین جت مسافربری شوروی با بال های پس گرا (Swept Wings) بود و از موتورهای توربوفن بهره می برد که آن را نسبت به نسل های قبلی کارآمدتر و سریع تر می کرد.
طراحی و ساخت هواپیمای یالکوو ۴۲
فرآیند طراحی هواپیمای یاک ۴۲ در اوایل دهه ۱۹۷۰ آغاز شد و اولین پرواز نمونه اولیه آن در ۷ مارس ۱۹۷۵ با موفقیت انجام گرفت. پس از گذراندن مراحل آزمایش و دریافت گواهینامه های لازم تولید انبوه این هواپیما در سال ۱۹۸۰ آغاز شد و به ناوگان هواپیمایی شوروی پیوست.
دفتر طراحی یاکوفلف در طراحی این هواپیما از تجربیات ساخت مدل های قبلی به ویژه یاک ۴۰ بهره برد اما با تغییرات اساسی در ابعاد ساختار بال و نوع موتور هواپیمایی کاملاً جدید برای پاسخگویی به نیازهای روز توسعه داد. این هواپیما نقطه عطفی در صنعت هواپیماسازی شوروی برای مسیرهای متوسط محسوب می شد.
طراحی ساختاری هواپیمای یالکوو ۴۲
یاک ۴۲ دارای بدنه ای کشیده بال های پس گرا با زاویه ۲۳.۱ درجه نسبت به بدنه و یک دم T شکل است. موتورهای این هواپیما در قسمت عقب بدنه نصب شده اند؛ دو موتور در زیر بالچه های کوچک و یکی در داخل بدنه با ورودی هوای S شکل قرار گرفته است. این پیکربندی سه موتوره در آن زمان در هواپیماهای غربی نیز رایج بود.
درب ورودی اصلی مسافران در جلوی بدنه نزدیک کابین خلبان قرار دارد. فضای بار در زیر عرشه اصلی تعبیه شده است. ارابه فرود این هواپیما در مدل های اولیه دارای پیکربندی دنده ای بود که در مدل های بعدی با سیستم های پیشرفته تر و چرخ های بیشتر جایگزین شد تا پایداری بیشتری هنگام فرود فراهم کند.
ویژگی های فنی موتورهای یالکوو ۴۲
هواپیمای یاک ۴۲ از سه موتور توربوفن Lotarev D-36 بهره می برد. این موتورها که توسط دفتر طراحی لوتارف (بعدها ایوچنکو-پروگرس) توسعه یافته اند هر کدام توانی معادل ۶۳.۴ کیلونیوتن (حدود ۱۴,۲۰۰ پوند نیروی رانش) تولید می کنند. استفاده از موتورهای توربوفن پیشرفت قابل توجهی نسبت به موتورهای توربوپراب یا توربوفن های نسل اول در هواپیماهای قدیمی تر شوروی محسوب می شد.
موتورهای D-36 مصرف سوخت و صدای کمتری نسبت به موتورهای مشابه نسل قبل داشتند و امکان دستیابی به سرعت های بالاتر و پرواز در ارتفاعات بیشتر را برای یاک ۴۲ فراهم می کردند. موتور مرکزی که در دم هواپیما قرار دارد از طریق یک داکت S شکل هوا را دریافت می کند که طراحی پیچیده ای برای کاهش درگ و بهبود جریان هوا در این پیکربندی است.
پروازهای هواپیمای یالکوو ۴۲
پس از ورود به خدمت در سال ۱۹۸۰ هواپیمای یاک ۴۲ به سرعت به بخش مهمی از ناوگان هواپیمایی ایروفلوت تبدیل شد و در مسیرهای داخلی پرتردد شوروی به کار گرفته شد. این هواپیما همچنین پروازهای بین المللی کوتاهی به کشورهای همسایه مانند چکسلواکی (پراگ) و فنلاند (هلسینکی) انجام می داد.
یاک ۴۲ به دلیل قابلیت اطمینان در شرایط سخت آب وهوایی و توانایی کار در فرودگاه های با امکانات محدود محبوبیت زیادی کسب کرد. با این حال در سال ۱۹۸۲ یک سانحه سقوط منجر به زمین گیر شدن موقت این ناوگان برای بررسی و اعمال اصلاحات لازم شد که بر شهرت و فروش آن در بازارهای جهانی تأثیر گذاشت.
مدل های مختلف هواپیمای یالکوو ۴۲
هواپیمای یاک ۴۲ در طول دوره تولید خود در مدل های مختلفی توسعه یافت که هر کدام ویژگی ها و بهبودهای خاص خود را داشتند. این مدل ها برای پاسخگویی به نیازهای متفاوت اپراتورها و بهبود عملکرد کلی هواپیما طراحی شدند و شامل نسخه های مسافربری با ظرفیت های متفاوت نسخه های با برد افزایش یافته و نسخه های تخصصی بودند.
مدل یاک ۴۲
این مدل نسخه اولیه و استاندارد تولیدی هواپیمای یاک ۴۲ است که پس از نمونه های اولیه و پیش تولید وارد خط تولید شد. این مدل اساس و پایه توسعه مدل های بعدی را تشکیل داد و با پیکربندی استاندارد ۱۰۰ تا ۱۲۰ صندلی برای پروازهای داخلی و منطقه ای در نظر گرفته شده بود. اولین هواپیماهای تحویل داده شده به ایروفلوت از این مدل بودند.
مدل یاک ML42
اطلاعات دقیق در مورد مدل یاک ML42 محدود است و به نظر می رسد این نام به یکی از نمونه های آزمایشی یا نسخه های اولیه با تمرکز بر بهبود سیستم های هدایت و ناوبری برای پروازهای بین المللی اشاره داشته باشد. هدف از این نسخه احتمالاً ارتقاء قابلیت های پروازی برای انطباق با استانداردهای ترافیک هوایی بین المللی بوده است.
مدل یاک ۴۲M
مدل یاک ۴۲M یک پروژه توسعه یافته و کشیده تر از یاک ۴۲ بود که برای حمل تعداد بیشتری مسافر (حدود ۱۵۰ تا ۱۶۰ نفر) طراحی شده بود. این مدل قرار بود با موتورهای قوی تر و بهبودهای آیرودینامیکی جایگزین مدل های قدیمی تر شود اما هرگز به مرحله تولید انبوه نرسید و تنها در حد طرح و نمونه های اولیه باقی ماند.
مدل هواپیمای یاک ۱۴۲
هواپیمای یاک ۱۴۲ در واقع نسخه ای توسعه یافته از مدل یاک ۴۲D است که عمدتاً به عنوان یک جت تجاری لوکس یا هواپیمای اختصاصی پیکربندی می شود. این مدل دارای بهبودهایی در کابین سیستم های اویونیک (مانند رادار AlliedSignal) و امکانات رفاهی برای مسافران ویژه است و برای حمل تعداد کمتری مسافر با راحتی بیشتر طراحی شده است.
مدل نظامی هواپیمای یالکوو ۴۲
اگرچه مدل اختصاصی با نام «نظامی» برای یاک ۴۲ به طور گسترده شناخته شده نیست اما نسخه های استاندارد این هواپیما به ویژه مدل یاک ۴۲D توسط نیروی هوایی شوروی و بعدها روسیه برای مقاصد حمل ونقل نظامی جابجایی پرسنل و تجهیزات سبک مورد استفاده قرار گرفته اند. قابلیت اطمینان در شرایط سخت آن را برای این نقش مناسب می ساخت.
مدل تحقیقاتی هواپیمای یالکوو ۴۲ (یاک ۴۲F)
مدل یاک ۴۲F یک نسخه تخصصی است که برای انجام فعالیت های تحقیقاتی به ویژه در زمینه ژئوفیزیک نقشه برداری هوایی و نظارت زیست محیطی توسعه یافت. این هواپیما با تجهیزات ویژه ای مانند دوربین های الکترواپتیکی پیشرفته و سنسورهای مختلف نصب شده بر روی بدنه و بال ها برای جمع آوری داده های علمی و محیطی مورد استفاده قرار می گرفت.
کشورهایی که هواپیمای یالکوو ۴۲ را خریدند
اصلی ترین و بزرگترین اپراتور هواپیمای یاک ۴۲ شرکت هواپیمایی دولتی ایروفلوت در اتحاد جماهیر شوروی بود. پس از فروپاشی شوروی این هواپیما در ناوگان شرکت های هواپیمایی متعددی در روسیه و کشورهای مستقل مشترک المنافع به خدمت ادامه داد.
علاوه بر اپراتورهای داخلی تعدادی از کشورها نیز این هواپیما را خریداری یا اجاره کردند. از جمله مهم ترین خریداران خارجی می توان به چین و کوبا اشاره کرد که تعداد قابل توجهی از این هواپیما را در ناوگان خود داشتند. برخی دیگر از کشورها در آفریقا و خاورمیانه نیز به صورت محدود از این هواپیما استفاده کرده اند از جمله ایران که در مقاطعی از مدل های اجاره ای آن بهره برده است.
هواپیمای یالکوو ۴۲ چیست؟
هواپیمای یاکوفلف یا یالکوو ۴۲ یک هواپیمای مسافربری سه موتوره جت با برد متوسط است که در دهه ۱۹۷۰ توسط دفتر طراحی یاکوفلف در اتحاد جماهیر شوروی ساخته شد.
هدف از ساخت هواپیمای یالکوو ۴۲ چه بود؟
هدف اصلی جایگزینی هواپیماهای قدیمی تر با هواپیمایی مدرن تر سریع تر و با ظرفیت بیشتر برای مسیرهای هوایی داخلی و منطقه ای در شوروی بود.
هواپیمای یالکوو ۴۲ چه تفاوتی با سایر هواپیماهای مشابه دارد؟
تفاوت اصلی آن در پیکربندی سه موتوره عقب نصب شده (شامل یک موتور در دم با ورودی S شکل) و طراحی بال پس گرا بود که آن را از مدل های قبلی شوروی متمایز می کرد.
آیا هواپیمای یالکوو ۴۲ هنوز در حال خدمت است؟
بله تعداد محدودی از هواپیماهای یاک ۴۲ عمدتاً در روسیه و برخی کشورهای مستقل مشترک المنافع هنوز در حال فعالیت و خدمت هستند.
حداکثر سرعت هواپیمای یالکوو ۴۲ چقدر است؟
حداکثر سرعت کروز (پیمایش) هواپیمای یاک ۴۲ حدود ۸۱۰ کیلومتر در ساعت است که آن را برای مسیرهای متوسط مناسب می سازد.
آیا شما به دنبال کسب اطلاعات بیشتر در مورد "تاریخچه ساخت هواپیمایی یالکوو ۴۲ در شوروی" هستید؟ با کلیک بر روی گردشگری و اقامتی، ممکن است در این موضوع، مطالب مرتبط دیگری هم وجود داشته باشد. برای کشف آن ها، به دنبال دسته بندی های مرتبط بگردید. همچنین، ممکن است در این دسته بندی، سریال ها، فیلم ها، کتاب ها و مقالات مفیدی نیز برای شما قرار داشته باشند. بنابراین، همین حالا برای کشف دنیای جذاب و گسترده ی محتواهای مرتبط با "تاریخچه ساخت هواپیمایی یالکوو ۴۲ در شوروی"، کلیک کنید.