تاریخچه باغ فین کاشان

باغ فین کاشان، نگین سبز کویر و یکی از برجسته ترین نمونه های باغ ایرانی است که در قلب شهر کاشان جای گرفته. تاریخچه باغ فین کاشان به قرن ها پیش بازمی گردد و این مجموعه باشکوه، شاهد فراز و نشیب های تاریخی بسیاری بوده، از شکوفایی عصر صفوی تا واقعه تلخ قتل امیرکبیر، و امروز به عنوان میراث جهانی یونسکو می درخشد. این باغ بی نظیر، تلفیقی هنرمندانه از طبیعت، معماری و تاریخ است که هر گوشه آن داستانی پنهان در دل دارد.

باغ فین، نه تنها یک اثر تاریخی، بلکه آیینه ای تمام نما از ذوق و هنر ایرانیان در معماری منظر است. در طول قرون، دست های مختلفی به ساخت و توسعه آن پرداخته اند و هر دوره، اثری ماندگار از خود به جای گذاشته است. این مجموعه عظیم، با چشمه جوشان سلیمانیه، درختان سر به فلک کشیده و بناهای باشکوه خود، همواره محفل شاهان، دانشمندان و مردم عادی بوده و روزگاران سختی و خوشی را تجربه کرده است. مطالعه تاریخچه باغ فین کاشان، درک عمیق تری از جایگاه فرهنگی و معماری این گنجینه ملی به ما می بخشد.

ریشه های کهن: از آل بویه تا ایلخانان (باغ کهنه فین)

ردپای نخستین باغ فین را می توان در عمق تاریخ، حتی پیش از آنچه امروز می بینیم، جستجو کرد. فرضیات و شواهد تاریخی نشان می دهد که قدمت باغ فین کاشان به دوران آل بویه می رسد. این باغ اولیه که به باغ کهنه شهرت داشت، در مکانی نزدیک به باغ فعلی قرار گرفته بود و در طول قرون، فراز و نشیب های فراوانی را پشت سر گذاشت.

باغ کهنه، در دوران ایلخانان مغول، بیشترین گسترش و توسعه را تجربه کرد. در آن زمان، این مکان به محلی برای تفریح و اقامت حاکمان و بزرگان تبدیل شده بود و از اهمیت ویژه ای برخوردار بود. اما سرنوشت برای این باغ کهن، آزمونی دشوار رقم زد. زلزله ای مهیب در سال ۱۵۷۳ میلادی (۹۵۲ هجری شمسی) باغ اولیه را به کلی تخریب کرد و تنها بقایایی از آن باقی ماند که امروزه نیز می توان آثاری از آن را در چند صد متری باغ فین کنونی مشاهده کرد. این واقعه، نقطه پایانی بر شکوه باغ کهنه بود، اما زمینه را برای تولد دوباره یک باغ باشکوه تر فراهم ساخت.

دوران صفوی: شکوفایی و طراحی بنیادین باغ فین

عصر صفوی، دوران طلایی هنر و معماری در ایران بود و باغ فین صفوی نیز ثمره درخشان این دوره است. با به سلطنت رسیدن شاه عباس اول، کاشان به دلیل موقعیت استراتژیک و اهمیت فرهنگی خود، مورد توجه ویژه قرار گرفت. شاه عباس تصمیم به بازسازی و احیای باغ فین گرفت، اما این بار با رویکردی نوین و با هدف ایجاد یک باغ ایرانی بی نظیر که نمادی از قدرت و هنر صفوی باشد.

نقش شاه عباس اول و آغاز طراحی

پایه گذاری باغ فین فعلی، مرهون دیدگاه بلند و علاقه شاه عباس اول به توسعه و آبادانی است. این پادشاه قدرتمند، دستور ساخت باغی را صادر کرد که تمامی اصول باغ سازی ایرانی را در خود داشته باشد. انتخاب مکان، طراحی سیستم آب رسانی و احداث بناهای اولیه، همه با دقت و وسواس فراوان صورت گرفت. کاشان در این دوره به یکی از مراکز مهم علمی، هنری و تجاری تبدیل شده بود و داشتن باغی باشکوه در آن، نشانه ای از اعتبار و رونق این شهر به شمار می رفت.

معماران و طراحان برجسته

درباره طراح باغ فین، نظریات مختلفی وجود دارد. برخی منابع، غیاث الدین جمشید کاشانی، ریاضیدان و منجم شهیر عصر صفوی را معمار اصلی سیستم آب رسانی و طراحی کلی باغ می دانند. از او به عنوان نابغه ای یاد می شود که ۲۰۰ سال پیش از پاسکال، از قانون اختلاف سطح برای ایجاد فواره ها بهره برد. برخی دیگر نیز شیخ بهایی، دانشمند و معمار برجسته آن دوران را طراح این باغ می دانند. فارغ از اینکه کدام یک از این بزرگان نقش اصلی را ایفا کرده اند، طراحی باغ فین، شاهکاری از مهندسی و هنر است که کارکردها و زیبایی های آن همچنان مورد تحسین قرار می گیرد.

توسعه در زمان شاه صفی و شاه عباس دوم

کار ساخت و توسعه باغ فین صفوی، پس از شاه عباس اول نیز ادامه یافت و در زمان شاه صفی و شاه عباس دوم به اوج خود رسید. در این دوران، بناهای کلیدی و مهمی به مجموعه افزوده شدند که امروزه نیز بخش های اصلی باغ را تشکیل می دهند. کوشک صفوی، سردر ورودی باشکوه باغ و حمام کوچک، همگی محصول این دوره طلایی هستند. این بناها با نقاشی ها، کاشی کاری ها و گچ بری های زیبا، جلوه ای بی نظیر به باغ بخشیدند.

شاه سلیمان و چشمه سلیمانیه

نقش آب در باغ فین، حیاتی و بی بدیل است. چشمه ای که از دل کوهستان می جوشد، منبع حیات این باغ است. در زمان شاه سلیمان صفوی، صفحه ای پیرامون این چشمه ساخته شد که همین امر منجر به تغییر نام آن به چشمه سلیمانیه گردید. این چشمه با ویژگی های منحصربه فرد خود، مانند ثبات دما و حجم آب، راز سرسبزی و طراوت باغ در دل کویر است و یکی از اصلی ترین ویژگی های باغ فین محسوب می شود.

دوران افول و بازسازی های زندیه: حفظ میراث در کشاکش تاریخ

باغ فین، همچون بسیاری از آثار تاریخی ایران، روزگاران سختی را نیز تجربه کرده است. اواخر دوران صفویه تا اوایل زندیه، با حمله افغان ها و لشکرکشی های نادرشاه هم زمان شد. در این دوره پرآشوب، باغ فین نیز از بی توجهی ها و آسیب ها در امان نماند. حملات پی در پی و همچنین زلزله های متعدد، به این مجموعه باشکوه خساراتی وارد آورد و بخش هایی از آن تخریب شد. این دوره، دوران افول و فراموشی نسبی برای باغ به شمار می رفت.

با روی کار آمدن کریمخان زند، دوره ای از آرامش نسبی و بازسازی در ایران آغاز شد. کریمخان، توجه ویژه ای به احیای ابنیه تاریخی داشت و مرمت باغ فین نیز در دستور کار او قرار گرفت. در این دوره، باغ و بناهای آسیب دیده مورد مرمت قرار گرفتند و بنای جدیدی به نام خلوت کریمخانی به مجموعه اضافه شد. این اقدام کریمخان، نقش مهمی در حفظ و احیای باغ فین ایفا کرد و آن را از تخریب کامل نجات داد.

اوج گیری در عصر قاجار و واقعه ای تلخ: داستان باغ فین و امیرکبیر

دوره قاجار، به ویژه در زمان فتحعلی شاه، دوران جدیدی از توسعه و آبادانی را برای باغ فین به ارمغان آورد. فتحعلی شاه که علاقه زیادی به این باغ داشت، دستور به گسترش چشمگیر آن داد و بناهای متعددی را به مجموعه افزود.

توسعه های فتحعلی شاه قاجار و محمدشاه

تقریباً تمامی بناهایی که امروزه در باغ فین می بینیم و از دوران صفوی باقی نمانده اند، محصول این دوران هستند. از جمله این بناها می توان به کوشک قاجاری (یا شترگلوی فتحعلی شاهی)، شاه نشین و حوض دوازده فواره اشاره کرد. این بناها با تزئینات نقاشی، گچ بری و آینه کاری های زیبا، جلوه ای جدید به باغ بخشیدند. پس از فتحعلی شاه، محمدشاه قاجار نیز در طول اقامتش در باغ فین، دستور مرمت و احداث حوض جوش را صادر کرد تا این شاهکار آبی، همچنان فعال باقی بماند.

فاجعه حمام فین: داستان باغ فین و امیرکبیر

متاسفانه، شهرت باغ فین و امیرکبیر گره خورده با یکی از تلخ ترین و فجیع ترین وقایع تاریخ ایران. در سال ۱۲۳۰ هجری شمسی (۱۸۵۲ میلادی)، میرزا تقی خان امیرکبیر، صدراعظم مصلح و دلسوز ناصرالدین شاه، به دستور شاه و دسیسه درباریان فاسد، به حمام فین کاشان تبعید و در همان جا، در روز ۲۰ دی ماه، به طرز فجیعی به قتل رسید. این واقعه، نه تنها ضایعه ای بزرگ برای ملت ایران بود، بلکه نام باغ فین را نیز برای همیشه با این تراژدی گره زد. داستان باغ فین و قتل امیرکبیر، همواره یادآور مظلومیت و تلاش های بی نتیجه یک مصلح در برابر جهل و فساد است.

واقعه قتل میرزا تقی خان امیرکبیر در حمام فین، نقطه عطفی دردناک در تاریخچه باغ فین کاشان است که این مکان را از یک باغ تفریحی به نمادی از مظلومیت و یادآور رشادت های یک دولتمرد تبدیل کرد.

پس از مرگ فتحعلی شاه و با آغاز دوران بی توجهی به باغ، بسیاری از بخش های آن از بین رفت و شکوه گذشته خود را از دست داد. این بی توجهی ها، تا دوران معاصر ادامه داشت.

دوران معاصر: ثبت، مرمت و چالش های نگهداری

با ورود به دوران پهلوی، توجه به حفظ میراث فرهنگی ایران افزایش یافت. باغ فین کاشان نیز از این موج مثبت بی نصیب نماند و گام های مهمی برای احیا و نگهداری آن برداشته شد.

دوره پهلوی و ثبت ملی

یکی از مهم ترین اقدامات در این دوره، ثبت ملی باغ فین در تاریخ ۱۵ آذر ۱۳۱۴ با شماره ۲۳۸ بود. این ثبت، اهمیت باغ را به عنوان یک اثر ملی برجسته تثبیت کرد و زمینه ای برای رسیدگی های بعدی فراهم آورد. در این دوره، مرمت های اولیه در باغ انجام شد و همچنین موزه ملی کاشان بر روی خرابه های خلوت نظام الدوله احداث گردید تا آثار تاریخی منطقه را در خود جای دهد.

دوره جمهوری اسلامی و ثبت جهانی یونسکو

در دوره جمهوری اسلامی، تلاش ها برای شناساندن و حفظ باغ فین در سطح بین المللی ادامه یافت. پس از سال ها کار و تهیه پرونده های مستند، سرانجام در سال ۱۳۸۹ هجری شمسی، باغ فین یونسکو در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید. این دستاورد، جایگاه باغ فین را به عنوان یکی از مهم ترین نمونه های باغ ایرانی در سطح جهان تثبیت کرد.

پس از ثبت جهانی، پروژه های ساماندهی و مرمت باغ فین با جدیت بیشتری دنبال شد. اقداماتی نظیر کف فرش مجدد، درمان پوشش گیاهی و مبارزه با آفات، ساماندهی مجاری آب و نصب سیستم های امنیتی، همگی با هدف حفظ این میراث گرانبها انجام شدند. با این حال، چالش های نگهداری، از جمله خشکی درختان کهنسال، آفات و مسائل زیست محیطی، همچنان وجود دارند و نیازمند مدیریت مداوم و کارشناسی شده هستند.

معماری و عناصر هویتی باغ فین کاشان: شاهکاری از مهندسی و زیبایی

معماری باغ فین کاشان، تجلی گاه هوش و ذوق ایرانی در طراحی فضایی است که در آن، طبیعت و ساختار دست ساز بشر به زیبایی در هم آمیخته اند. این باغ، الگویی بی نظیر از اصول باغ سازی ایرانی است که همواره الهام بخش بوده است.

اصول باغ سازی ایرانی در باغ فین

باغ فین، تمامی ویژگی های باغ ایرانی را در خود جای داده است. از تقارن و تناسب در طراحی کلی، تا نقش محوری آب، تنوع گیاهان و حضور باشکوه عمارت مرکزی (کوشک صفوی). این عناصر، در کنار هم فضایی روحانی و دلنشین خلق کرده اند که بازدیدکننده را به آرامش و تامل وا می دارد. در طول تاریخ، اگرچه دستکاری هایی در تقارن اولیه باغ صورت گرفته، اما روح اصلی طراحی همچنان پابرجاست.

سیستم آب رسانی بی نظیر: راز حیات باغ

یکی از شگفت انگیزترین جنبه های باغ فین، سیستم آب رسانی بی نظیر آن است که در دل کویر، زندگی را به ارمغان آورده. این سیستم، شاهکاری از مهندسی هیدرولیک در دوران خود به شمار می رود.

چشمه سلیمانیه: منبع حیات

قلب تپنده باغ، چشمه سلیمانیه است. این چشمه که آبی زلال و خنک دارد، منبع اصلی تأمین آب تمامی جوی ها، حوض ها و فواره هاست. ویژگی های منحصربه فرد آن، از جمله ثبات دما (حدود ۲۵ درجه سانتی گراد) و حجم آب در تمام فصول سال، این چشمه را به پدیده ای کم نظیر تبدیل کرده است. این ثبات، حتی در دوران خشکسالی نیز پابرجا می ماند و راز درختان باغ فین است.

راز فواره ها (تنبوشه ها): نبوغ غیاث الدین جمشید کاشانی

فواره های باغ فین، خود داستانی از نبوغ ایرانیان هستند. راز فواره ها در سیستم ثقلی و استفاده از لوله های سفالی به نام «تنبوشه» نهفته است. غیاث الدین جمشید کاشانی، با بهره گیری از اختلاف سطح و شیب طبیعی زمین، سیستمی را طراحی کرد که بدون نیاز به هیچ نیروی خارجی، آب را به بالا پرتاب می کند. این لوله ها، آب را از استخر اصلی به فواره ها منتقل کرده و با تنظیم قطر لوله ها در نقاط مختلف، فشار آب را به گونه ای تقسیم کرده اند که آب با ارتفاعی یکسان از فواره ها خارج شود. این دانش مهندسی، دویست سال پیش از کشف قانون پاسکال، به کار گرفته شده بود.

حوض ها: زیبایی و خنک سازی

حوض ها، از جمله حوض جوش با ۱۲ حفره، حوض دوازده فواره و حوضخانه صفوی، علاوه بر زیبایی بصری، نقش مهمی در خنک سازی هوای باغ ایفا می کنند. جریان مداوم آب و تبخیر آن، دمای محیط را در فصول گرم سال به شکل چشمگیری کاهش می دهد و فضایی مطبوع را برای بازدیدکنندگان فراهم می سازد. ترکیب کاشی های فیروزه ای با آب زلال، تضاد زیبایی با رنگ خاکی کویر ایجاد می کند.

درختان کهنسال: نماد پایداری

باغ فین خانه صدها درخت کهنسال است که اغلب آن ها سرو و چنار هستند. قدمت برخی از این درختان به ۴۷۰ سال می رسد. درختان سرو، با قامت بلند و همیشه سبز خود، نماد پایداری، زندگی و زیبایی در فرهنگ ایرانی هستند و نقش کالبدی مهمی در طراحی باغ ایفا می کنند. چنارها نیز با برگ های پهن و خزان پذیر خود، به تنوع بصری باغ می افزایند. این درختان نه تنها سایه و خنکی را به ارمغان می آورند، بلکه به هویت تاریخی و فرهنگی باغ نیز عمق می بخشند.

بناهای اصلی و کاربری آن ها

باغ فین، مجموعه ای از بناهای تاریخی است که هر یک کاربری خاص خود را داشته اند و بازتاب دهنده سبک معماری دوره های مختلف هستند.

• کوشک صفوی و کوشک قاجاری: عمارت مرکزی باغ، کوشک صفوی است که با نقاشی ها و گچ بری های باشکوه، محل اقامت و پذیرایی شاهان صفوی بوده است. کوشک قاجاری نیز که در انتهای باغ قرار دارد، با تزئینات نقاشی سقفی و دیواری، نمایانگر هنر دوره قاجار است.
• حمام های فین: این باغ شامل دو حمام است، حمام کوچک صفوی و حمام بزرگ قاجاری. حمام فین کاشان بیشتر به دلیل واقعه قتل امیرکبیر شهرت یافته است. این حمام ها با معماری خاص خود، شامل بخش های سردینه، گرمینه و خزینه، نمونه هایی از حمام های سنتی ایران هستند.
• خلوت کریمخانی: این بخش که در دوره زندیه به باغ اضافه شد، فضایی آرام و خصوصی برای اقامت کریمخان زند بود.
• شاه نشین و اتاق های گوشواره: این بناها که در دوره قاجار ساخته شدند، مکانی برای استراحت و پذیرایی شاه و همراهانش بودند.
• موزه ملی کاشان: این موزه که در دوره پهلوی بر روی خرابه های خلوت نظام الدوله ساخته شد، آثاری باستانی، مردم شناسی و صنایع دستی منطقه کاشان را به نمایش می گذارد.
• تقسیم گاه آب (چشمه زنانه): این بخش مسئول تقسیم آب ورودی چشمه سلیمانیه به بخش های مختلف باغ است.
• سردر ورودی: با معماری دو طبقه و تزئینات مرمرین، ورودی باشکوهی به باغ ایجاد می کند.

راهنمای بازدید از باغ فین کاشان

بازدید از باغ فین کاشان، تجربه ای فراموش نشدنی است که شما را به قلب تاریخ و زیبایی های معماری ایرانی می برد. برای برنامه ریزی بهتر، در ادامه راهنمای کاملی ارائه می شود.

باغ فین در استان اصفهان، شهرستان کاشان، در انتهای خیابان امیرکبیر و در روستای قدیمی فین کوچک واقع شده است. این باغ در مجاورت چشمه پرآب سلیمانیه قرار دارد.

موقعیت و آدرس دقیق

آدرس باغ فین کاشان: استان اصفهان، شهرستان کاشان، خیابان امیرکبیر، بلوار سلمان فارسی، محله فین کوچک.

مسیرهای دسترسی

• خودروی شخصی: از اتوبان تهران-قم به سمت کاشان حرکت کنید. پس از ورود به شهر، به سمت میدان فین و سپس خیابان امیرکبیر بروید. باغ فین در انتهای این خیابان قرار دارد.
• تاکسی: از مرکز شهر کاشان می توانید تاکسی به مقصد باغ فین بگیرید.
• حمل ونقل عمومی: خطوط اتوبوس شهری فین کوچک از مرکز شهر به سمت باغ فین حرکت می کنند و گزینه ای مقرون به صرفه هستند.

ساعات و روزهای بازدید

ساعات بازدید باغ فین کاشان معمولاً همه روزه از ساعت ۹ صبح تا ۵ عصر است. اما بهتر است قبل از سفر، برای اطمینان از زمان دقیق بازدید، با روابط عمومی میراث فرهنگی کاشان تماس بگیرید.

هزینه ورودی

هزینه ورودی برای گردشگران داخلی و خارجی متفاوت است. این مبلغ در ورودی باغ قابل پرداخت است.

بهترین زمان برای بازدید

فصل بهار و پاییز، به ویژه فروردین و اردیبهشت، بهترین زمان برای بازدید از باغ فین است. در این فصول، هوا مطبوع بوده و باغ در اوج سرسبزی و طراوت خود قرار دارد. در تابستان، به دلیل گرمای هوا، ساعات اولیه صبح یا اواخر عصر برای بازدید مناسب تر است.

امکانات رفاهی

در داخل مجموعه باغ فین، امکانات رفاهی مانند چایخانه سنتی و کبابخانه وجود دارد که می توانید پس از گشت وگذار، در آنجا استراحت کرده و نوشیدنی و غذاهای محلی را امتحان کنید.

جاذبه های گردشگری نزدیک باغ فین کاشان

کاشان شهری غنی از جاذبه های تاریخی و فرهنگی است. در نزدیکی باغ فین، می توانید از چندین مکان دیدنی دیگر نیز بازدید کنید تا سفرتان کامل تر شود.

• تپه سیلک: یکی از مهم ترین محوطه های باستانی ایران با قدمتی حدود ۷ هزار سال، که در فاصله حدود ۴.۶ کیلومتری باغ فین قرار دارد.
• خانه های تاریخی (بروجردی ها، طباطبایی ها، عباسیان): شاهکارهای معماری دوره قاجار با گچ بری ها، آینه کاری ها و شیشه های رنگی زیبا، همگی در فاصله حدود ۸.۵ تا ۸.۸ کیلومتری باغ فین.
• مسجد و مدرسه آقا بزرگ: بنایی مذهبی و تاریخی با معماری قاجاری، واقع در فاصله حدود ۸.۹ کیلومتری.
• بازار تاریخی کاشان: یکی از قدیمی ترین و زیباترین بازارهای ایران با کاروانسراها و تیمچه های متعدد، در فاصله حدود ۹ کیلومتری.
• حمام سلطان امیر احمد: حمامی تاریخی با معماری قاجاری و سلجوقی، واقع در فاصله حدود ۸.۵ کیلومتری.
• موزه ملی کاشان: واقع در داخل مجموعه باغ فین، که آثار تاریخی و فرهنگی منطقه را به نمایش می گذارد.
• چشمه سلیمانیه: منبع آب باغ فین، که خود به تنهایی یک جاذبه طبیعی و تاریخی محسوب می شود و در مجاورت باغ قرار دارد.

گزینه های اقامتی نزدیک باغ فین کاشان

برای اقامتی راحت و دلپذیر در کاشان، چندین هتل و اقامتگاه سنتی با دسترسی آسان به باغ فین وجود دارد:

1. هتل نگارستان کاشان: هتلی مدرن و پرطرفدار در فاصله حدود ۱ کیلومتری باغ فین (حدود ۳ دقیقه با خودرو).
2. هتل خانه رز کاشان: اقامتگاهی سنتی با طراحی زیبا و فضایی آرامش بخش، در فاصله حدود ۵ کیلومتری (حدود ۶ دقیقه با خودرو).
3. اقامتگاه سنتی احسان کاشان: یکی از قدیمی ترین اقامتگاه های بوم گردی کاشان، در فاصله حدود ۹ کیلومتری (حدود ۱۱ دقیقه با خودرو).
4. هتل مهینستان راهب کاشان: هتلی سنتی و تاریخی با معماری قاجاری، در فاصله حدود ۹ کیلومتری (حدود ۱۱ دقیقه با خودرو).
5. هتل وندا کاشان: هتلی مدرن و باکیفیت، در فاصله حدود ۷ کیلومتری (حدود ۱۰ دقیقه با خودرو).
6. سرای عامری ها: از معروف ترین و باشکوه ترین اقامتگاه های سنتی کاشان که خود یک جاذبه تاریخی محسوب می شود، در فاصله حدود ۹ کیلومتری (حدود ۱۰ دقیقه با خودرو).

تنوع هتل ها و اقامتگاه های سنتی در کاشان، به بازدیدکنندگان این امکان را می دهد تا با توجه به سلیقه و بودجه خود، بهترین گزینه را برای تجربه ای دلپذیر از باغ فین کاشان و جاذبه های اطراف انتخاب کنند.

نتیجه گیری: باغ فین؛ نگین کاشان و آیینه ای از تمدن ایرانی

باغ فین کاشان، با گذر از قرون متمادی و شاهد بودن بر رویدادهای تاریخی بی شمار، نه تنها یک باغ، بلکه یک موزه زنده از تمدن، هنر و مهندسی ایرانی است. تاریخچه باغ فین کاشان، روایتگر فراز و نشیب هایی است که از دوران آل بویه آغاز شده و در عصر صفوی به اوج شکوفایی رسیده و در دوره قاجار شاهد تراژدی تلخ قتل امیرکبیر بوده است.

این مجموعه باشکوه، با چشمه سلیمانیه که بی وقفه از دل کوه می جوشد، درختان کهنسال سرو و چنار که نماد پایداری اند، و بناهای تاریخی باشکوهی که هر یک روایتگر بخشی از هنر معماری ایران هستند، همچنان به عنوان نگینی درخشان در دل کویر می درخشد. ثبت جهانی باغ فین در فهرست یونسکو، مهر تأییدی بر ارزش های بی بدیل آن است.

بازدید از باغ فین، تنها مشاهده یک مکان تاریخی نیست؛ بلکه غرق شدن در تجربه ای عمیق از زیبایی، آرامش و داستانی است که از گذشته های دور تا به امروز جریان دارد. این باغ، آیینه ای از ذوق، دانش و روحیه سازندگی ایرانیان است که حفظ و نگهداری آن، وظیفه ای ملی و جهانی به شمار می رود. بی شک، باغ فین کاشان همچنان الهام بخش نسل های آینده خواهد بود و به عنوان نمادی از شکوه تمدن ایرانی، خودنمایی خواهد کرد.